امر سوم : بدان كه ورثهء ميت چنانچهء از اموال متخلفهء از ميت ارث مىبرند از حقوق متخلفهء از ميت نيز ارث مىبرند فى الجمله . فى مكاسب الشيخ الانصارى ( قدّس سرّه ) عن النبي ( صلى الله عليه و آله و سلَّم ) : « ما تركه الميت من حق فهو لوارثه » و لا بد است در مقام از ذكر چند مطلب :
مطلب اول در ذكر حقوقى كه انتقال آنها به ورّاث به ادلَّهء ارث و به عنوان وراثت نفس آن حقوق است :
منها حق الخيار كه مطلقاً مورّث مىباشد به شرائطه اعم از آن كه خيار زمانيه باشد مثل خيار حيوان يا غير زمانيه باشد مثل خيار غبن و خيار عيب و خيار مجلس [1] و ايضاً أعم از آن كه حق خيار به حسب اصل شرع بوده باشد نظير خيارات مذكوره يا آن كه به شرط و جعل متعاقدين باشد چنانچه تفصيل آن در ضمن حقوق حاصل به شرط ذكر مىشود إن شاء الله تعالى .
و منها حق حاصل به شرط فى ضمن العقد اللازم فى الجملة و لا بد است در اين مقام از ذكر چند مسأله :
مسألهء 1 - هر گاه متعاقدين در ضمن عقد لازمى شرط خيار بنمايند از براى هر دو يا از براى احدهما پس به فوت ذى الخيار حق الخيار منتقل به وارث او مىشود و هر گاه جعل خيار بنمايند از براى اجنبى پس در

[1] در خيار مجلس خالى از تأمل نيست گر چه اقرب ثبوت است وارث برده مىشود مادامى كه ميت و طرفش در مجلس باشد اگر طرف معامله خود ميت بوده و در غير اين صورت تفصيلى است .

17