2 - مشهور شافعيه كه قائل به جواز جمع مىباشند براى مسافر و در باران و برف آن هم با شرائطى و به نظر آنان به خاطر تاريكى شديد و باد و ترس و مرض جمع جايز نيست .
3 - مشهور مالكيه اسباب جمع را از اين قرار مىدانند : سفر ، بيمارى ، باران ، گل آلود بودن با تاريكى آخر ماه ، و بودن در عرفة و مزدلفة براى حجاج با شرايطى .
4 - حنابله جمع را جايز مىدانند در عرفة و مزدلفة و براى مسافر ، بيمار ، زن شيرده ، زن مستحاضة ، سلس البول ، عاجز از طهارت آبى يا تيمم ، عاجز از شناخت وقت ، خائف بر نفس يا مال يا آبرو ، خائف از ضرر در زندگى ، و در برف ، باران ، سرما ، باد و گل آلود بودن كه البته شرائطى را نيز ذكر مىكنند .
5 - جماعتى از اصحاب حديث و برخى از اصحاب شافعى و غيره كه قائل شده اند جمع در حضر براى انجام حاجتى مطلقا جايز است مادام كه به عنوان عادت اتخاذ نشود .
6 - ابن شبرمة كه جمع بين صلاتين را به هر جهت ولو حاجت نباشد جايز مىداند مادام كه عادت نشود .
7 - ابن منذر و بنا به نقل قفال نيز ابن سيرين كه جمع در حضر را بطور مطلق و بدون هيچ قيدى جايز مىدانند . [1] و قول حق كه روايات صحيح آن را تأييد مىكند و مطابق اطلاق قرآن كريم است همين قول مىباشد و اماميه نيز به تبع اهل بيت عليهم السلام همين مذهب را پيروى مىكنند .
والحمد لله رب العالمين سيد محمد رضا مدرسى طباطبايى 8 صفر الخير 1415 مطابق 27 / 4 / 1373 < / لغة النص = عربي >

[1] - براى مدارك اين اقوال مىتوانيد رجوع كنيد به : الفقه على المذاهب الاربعة ، المغنى ، الشرح الكبير ، المجموع ، حلية الاولياء وغيره .

18