لازم است كه او حمد و سوره را بخواند اگر محل سوره باقى باشد و اگر بعد از خواندن پيش نماز [1] حمد را منفرد شده اكتفا به خواندن پيش نماز كند در خواندن حمد و خود سوره را بخواند اگر محل سوره باقى باشد و اگر در اثناى خواندن پيش نماز ( 1 ) حمد را يا سوره يا تسبيحات اربع نيت انفراد كند لازم است كه آنچه پيش نماز نخوانده بخواند و از مأموم غير از قراءت حمد و سوره و تسبيحات ( 2 ) اربع چيزى ساقط نمىشود خواه قراءت پيش نماز را بشنود ( 3 ) و خواه نشنود اما تكبير احرام و ذكر ركوع و سجود و تشهد و سلام دادن بر ماموم واجبست و به فعل آوردن پيش نماز از او ساقط نمىشود و بعضى از مجتهدين قراءت ماموم را حرام مىدانند و بعضى مكروه مگر آنكه مأموم قراءت پيش نماز را به هيچ وجه نشنود در اين صورت قراءت او را مكروه نمىدانند و بدان كه هر گاه شخصى وقتى برسد كه پيش نماز در ركوع باشد در اين صورت نيت اقتدا كند و به ركوع رود حكم آن دارد كه كل ركعت را در يافته باشد هر چند بعد از فارغ شدن پيش نماز از ذكر ركوع رسيده باشد و اگر ترسد كه تا به صف مأمومين رسيدن پيش نماز سر از ركوع بردارد در اين صورت مخير است اگر خواهد ( 4 ) همانجا كه رسيده نيت اقتدا كند و تكبير احرام بگويد و به ركوع رود و ركوع كرده خود را به صف رساند و اگر خواهد دو سجده را نيز آنجا بجا آورد و بعد از آن خود را به صف رساند و سنت است كه در وقت رفتن به جانب صف پاى خود را بر روى زمين بكشد و گام بر ندارد و اگر وقتى برسد كه پيش نماز سر از ركوع برداشته و به سجود نرفته يا وقتى كه در سجده اول باشد در اين دو صورت سنت است كه به نيت اقتدا تكبير احرام بجا آورد و با پيش نماز سجده كند و چون پيش نماز به ركعت دويم برخيزد با او برخيزد و نيت كرده نماز را از سر گيرد و بعضى از مجتهدين برآنند كه نيت اول كافيست و احتياج به نيت ديگر نيست و اگر وقتى برسد كه پيش نماز سر از سجده دويم برداشته به تشهد نشسته باشد سنت است كه بعد از نيت و تكبير احرام با او بنشيند و ذكر خدا بجا آورد پس اگر تشهد آخر باشد مأموم آنقدر صبر كند كه پيش نماز سلام دهد و بعد از آن برخيزد و نماز را به همان نيت اقتداى سابق تمام كند و اگر تشهد اول باشد با پيش نماز برخيزد و نماز را به همان نيت با تمام رساند و هر گاه ماموم دو ركعت آخر را با پيش نماز دريافته باشد مخير است در دو ركعت باقى كه منفردا مىگذارد در ميانه حمد و تسبيح اگر چه پيش نماز در دو ركعت فاتحه نخوانده باشد و بعضى از مجتهدين برآنند كه هر گاه پيش نماز در دو ركعت آخر فاتحه نخوانده باشد و اكتفا به تسبيح كرده باشد بر مأموم واجبست كه در يكى از دو ركعت فاتحه بخواند و اكتفا به

[1] احوط در نيت انفراد قبل از ركوع مطلقا خواندن حمد و سوره است صدر دام ظله . ( 2 ) سقوط تسبيحات از مأموم معلوم نيست ولى به ملاحظ خبرى كه در اين مقام وارد است به نيت قربة مطلقه بخواند خالى از شبهه است صدر دام ظله . ( 3 ) با نشنيدن قرائت جهريه امام قرائت را به نيت قربة مطلقه بخوانند صدر دام ظله العالى . ( 4 ) ولى آنقدر دور نباشد كه مانع از تحقق جماعت است صدر دام ظله العالى .

95