جايز نيست هفتم آنكه مأموم تقدم بر پيش نماز نكند يعنى جاى ايستادن او نزديكتر به قبله نباشد اما در پهلوى پيش نماز ايستادن او جايز است و بعضى از مجتهدين آن را نيز جايز نمىدانند [1] و اگر سجده گاه مأموم بواسطه درازى قد او به قبله نزديكتر باشد بعضى از مجتهدين نماز مأموم را جايز مىدانند [2] و همچنين هر گاه مأمومين بر دور كعبه نماز گذارند جايز نيست كه احدى از ايشان به كعبه نزديكتر باشد از پيش نماز و اگر در اندرون خانه كعبه نماز گذارند جايز است كه يك صف در پس سر پيش نماز و يك صف در پيش ايستند روبروى پيش نماز و جايز است كه بر دور پيش نماز ايستند و او در ميان دايره ايستد و اگر كشتى كه مأمومين در آن نماز گذارند به وزيدن باد مقدم بر كشتى پيش نماز شود واجب است كه مأمومين نيت انفراد كنند كه اگر بر نيت جماعت نمايند نماز ايشان باطل است هشتم آنكه مأموم از پيش نماز بسيار دور نباشد [3] به حيثيتى كه به خلاف عادت رسد اما اگر بعضى از مأمومين بواسطه تعدد صفها بسيار دور شوند قصور ندارد نهم آنكه مكان پيش نماز از مكان مأمومين آنقدر بلند نباشد كه نتوان آن را گام زدن [4] اما جايز است كه مكان مأموم بلندتر باشد از مكان پيش نماز به زياده از يك گام اما هر گاه زمين سر بالا يا سراشيب باشد نماز جماعت در آن جايز است خواه مأموم بلندتر باشد و خواه پيش نماز دهم نيت اقتدا كردن بعد از آنكه پيش نماز تكبير احرام بگويد و اگر بى نيت اقتدا متابعت كند و امرى كه بر منفرد واجبست مثل ذكر ركوع و سجود بجا نياورد نماز او باطل است اما بر پيش نماز نيت پيش نمازى واجب نيست مگر در نمازى كه جماعت در آن واجبست مثل نماز جمعه كه در آن بر پيش نماز نيت نماز جماعت واجبست يازدهم آنكه پيش نماز نزد مأمومين معين باشد پس اگر دو پيش نماز نماز گذارند و ماموم به يكى غير معين اقتدا كند نماز او باطل است دوازدهم آنكه پيش نماز زياده از يك شخص نباشد پس اگر اقتدا به دو شخص كند نماز او باطل است اما اگر پيش نمازى را بيهوشى يا حدثى واقع شود در اين صورت به واسطه اين عذر ماموم را جايز است كه در باقى نماز اقتدا به پيش نماز ديگر كند و بعضى از مجتهدين برآنند كه بى عذر نيز جايز است در اثناى اقتدا به پيش نماز عدول به پيش نماز ديگر كردن خصوصا اگر پيش نماز دويم افضل و اتقى باشد سيزدهم آنكه ماموم پيش نماز را بيند يا شخصى از مأمومين را بيند كه پيش نماز را بىواسطه بيند بواسطه يا به وسايط پس اگر پرده ياد ديوارى حايل باشد به حيثيتى كه ماموم نه پيش نماز را بيند و نه كسى را كه بواسطه ء يا به وسايط

[1] و احوط نيز جايز نبودن است صدر دام ظله .
[2] و احوط جايز نبودن است صدر دام ظله .
[3] به ملاحظه خبرى كه تحديد دورى را بما لا يتخطى فرموده البته زياده بر خطوه متعارفه از سر ماموم تا موقف امام دور نباشد صدر دام ظله العالى .
[4] بلكه مقدارى كه آن را عرفا بلندتر از مكان مأمومين مىگويند نباشد صدر دام ظله .

93