عظيم را - بعونه تعالى - مسدود سازند .
و بالجمله مبنا و اساس تفرّق در اقامهء وظايف نوعيّهء راجعه به هيئت جمعيّه ، از صدر اول تا به حال و الى آخر الابد ، به همين ارائه و اظهار غرض شخصى است به صورت غرض نوعى و ابواب آن از حدّ احصاء خارج ، و به مقتضاى اخبار وارده در تفسير آيهء مباركهء * ( قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَيُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ ) * [1] . كه به دعاى نبى رحمت صلى اللَّه عليه و آله عذابهاى آسمانى و زمينى نازلهء بر امم سابقه از اين امّت مرفوع ، و به همين تفرّق و به هم افتادن و بأس و شدّت و قتل و نهب و هتك نواميس و ساير عذاب دنيوى به همديگر چشانيدن تبديل شده است ، [2] مبادى اين اختلاف و افسادها - چه مركز استبداد باشد ، يا شعبهء استبداد دينى و يا شاه پرستان و يا سائر قواى ملعونه و يا عنوان ملَّت خواهى را بهانه و دست آويز نمودن ، الى غير ذلك از آنچه منشأ تفرّق و اختلاف و بهم افتادن است - تماما مبادى عذاب الهى - عزّ اسمه - اند بر اين امّت ، و

[1] سوره انعام ، آيهء 65 ؛ « بگو : او قادر است كه از بالا يا از زير پاى شما عذابى بر شما نازل كند يا به صورت دسته هاى پراكنده شما را به هم بياميزد و طعم جنگ ( و اختلاف ) را به هر يك از شما به وسيلهء ديگرى بچشاند . »
[2] . طبرسى ، تفسير مجمع البيان ، ج 2 ، ص 315 ؛ « پس از نزول اين آيه پيامبر وضو ساخت و به نماز ايستاد ، سپس از خداى سبحان خواست كه بر امت او عذاب نازل نكند ؛ آنان را از يكديگر پراكنده نسازد و جنگ و اختلاف را از ميان آنها برچيند . جبرئيل فرود آمد و خبر آورد كه خداوند خواستهء اول تو را بر آورده ساخت ، اما بقيه را نه ؛ پيامبر از بروز جنگ در ميان امتش اظهار نگرانى كرده و بار ديگر دست به دعا برداشت ، آيهء شريفهء * ( أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لا يُفْتَنُونَ ) * نازل شد كه حكايت از آزمون الهى دارد كه راستگويان از امت پيغمبر از دروغگويان باز شناخته شوند » .

172