عليه و آله افضل الصلاة و السلام - كه سابقا نقل شد مستفاد و برهانا هم از بديهيّات است ، نه تنها حفظ حرّيّت رقابت و صيانت حقوق ملَّيّه از اغتصاب و منع تعدّيّات اشرار و دفع تجاوزات گرگان آدمى خوار بر آن متوقّف و فائده اش فقط منحصر در اين امور است ، بلكه حفظ تمام موجبات شرف و نواميس دينيّه و وطنيّه و استقلال قوميّت و عدم وقوع در اشدّ از محنت بنى اسرائيل الى غير ذلك همه بر اين اتّحاد كلمه و عدم تشتّت آراء و مختلف نشدن اهواء مترتّب و از اين جهت است كه در شريعت مطهّره در حفظ آن و رفع موجبات اختلاف و تفرّق اين همه اهتمام فرموده‌اند و حتى از حكمتهاى منصوصه براى تشريع جمعه و جماعت كه هر شبانه روزى پنج مرتبه مسلمانان در عبادات با هم مجتمع و از حال يكديگر با خبر شوند ، همين حفظ اتّحاد در اخبار وارده منصوص است [1] ، و همچنين تحريص بر سائر اجتماعات موجبهء الفت و تحبّب [2] و ترغيب به ضيافتهاى بى تكلَّف و احسانهاى بىمنّت و عيادت مرضى و تشييع جنايز و تعزيت مصاب و معاونت بر قضاء حوائج و اجابت خواهش و عفو و صفح از زلَّات و نسخ انزوا و رهبانيّت و تحريم نميمه و ايذاء و تفتين و افساد الى غير ذلك از تشريعات راجعه به استحكام اتّحاد و الفت و دفع و رفع منافرت ، تماما براى حفظ اين حصن حصين امّت است ، بلكه شدّت اهتمام شارع

[1] . در روايات با صراحت چنين حكمتى براى تشريع جمعه و جماعت به چشم نمىخورد ، جز اينكه اجتماع كردن نيكو شمرده شده و صفوف نمازگزاران به صفوف فرشتگان الهى تشبيه شده و حضور در نماز جماعت سبب شناسايى مؤمنان از منافقان بشمار آمده است . ( ر . ك : محمد باقر مجلسى ، بحار الانوار ، ج 85 ، باب فضل الجماعة و عللها و ج 86 باب وجوب صلاة الجمعة و فضلها ) .
[2] س : محبت .

168