قبطيان به الوهيّت پرستش ننموده ، از اين جهت در مصر معذّب و محبوس و از رفتن به ارض مقدّسه ممنوع بودند ، مع هذا در سورهء مباركهء شعراء از لسان حضرت كليم - على نبيّنا و اله و عليه السّلام - به فرعون مىفرمايد * ( وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرائِيلَ ) * [1] و در آيهء مباركهء ديگر از لسان قوم فرعون مىفرمايد * ( وَقَوْمُهُما لَنا عابِدُونَ ) * [2] ، از آيهء مباركهء ديگر هم كه از لسان آنان مىفرمايد * ( وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قاهِرُونَ ) * ، [3] ، ظاهر است عبوديّت اسرائيليان عبارت از همين مقهوريّتى است كه بدان گرفتار بودند .
[ اسارت مردم در تاريخ اسلام ] و هم اشرف كائنات صلى اللَّه عليه و آله در روايت متواترهء بين الامّة در مقام اخبار به استيلاى شجرهء ملعونهء امويّه و دولت خبيثهء مروانيّه مىفرمايد : « إذا بلغ بنو العاص ثلاثين اتّخذوا دين اللَّه دولا و عباد اللَّه خولا [4] و كلمهء مباركهء « خول » را

[1] . شعراء ، آيهء 22 « ( موسى به فرعون گفت : ) آيا اين منّتى است كه بر من مىگذارى كه بنى اسرائيل را بنده و بردهء خود ساخته‌اى ؟ !
[2] . مؤمنون ، آيه 47 * ( فَقالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنا وَقَوْمُهُما لَنا عابِدُونَ ) * ( فرعون و اطرافيانش در پاسخ موسى و هارون ) گفتند : آيا ما به دو انسان همانند خودمان ايمان بياوريم . در حالى كه قوم آنان بردگان ما هستند ؟ !
[3] . اعراف ، آيهء 127 ( فرعون درباره موسى و قومش گفت ) : « به زودى پسرانشان را مىكشيم و دخترانشان را زنده نگه مىداريم و ما بر آنها كاملا مسلطيم » .
[4] . مجلسى در بحار الانوار روايات متعددى نقل مىكند كه سند آنها به ابى ذر غفارى مىرسد كه از پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله نقل كرده كه حضرت فرمودند : « اذا بلغ بنو ابى العاص ثلاثين رجلا إتّخذوا دين اللَّه دخلا و عباد اللَّه خولا و مال اللَّه دولا » ( ج 22 ، ص 398 ) همچنين از ابو سعيد خدرى نقل كرده ، با اين تفاوت كه « اتّخذوا دين اللَّه دغلا » نقل شده است ( ج 18 ، ص 126 ) يعنى هنگامى كه شمارهء پسران عاص به سى نفر برسد ، در دين خدا دخالت مىكنند ( يا دين خدا را بازيچه قرار مىدهند ) و بندگان خدا را مملوك خود قرار مىدهند و مال خدا را دست به دست بين خود مىگردانند .

52