إسم الكتاب : تنبيه الأمة وتنزيه الملة ( عدد الصفحات : 175)

لازمهء نشئهء بشريت و مايهء تميز از حيوانيت و به اختلاف قدرت و عجز و اختيار و اضطرار ، و دارائى و ندارى ، و مميز [1] و عاقل بودن و نبودن و امثال ذلك از مستقلَّات عقليّه ، مختلف است ، لا محاله دارند ؛ و هم بالضروره مراتب و طبقات رجال هر ملَّت و دولت [2] مختلف و از براى هر صنفى نزد جميع ملل عالم وظيفهء خاصّه و حكم مخصوصى مقرّر است .
و بعد از بداهت اين معنى حتى طفل مميّز هم تواند فهميد كه تسويهء فيما بين اصناف مختلفة الاحكام و رفع امتيازشان از همديگر ، با ضرورت تمام شرايع و اديان و حكم عقل مستقل مخالف و موجب ابطال قوانين سياسيّهء جميع امم و هدم اساس نظام عالم است و نزد هيچيك از ملل متمدّنه و غير متمدّنه اصلا صورت خارجيّه ندارد تا بدينوسيله توان لفظ مساوات را بر اين معنى حمل و چنين مغلطه كاريها كرد .
[ مساوات در اسلام ] قانون مساوات از اشرف قوانين مباركهء مأخوذه از سياسات اسلاميّه ، و مبنا و اساس عدالت و روح تمام آن قوانين است . شدّت اهتمام شارع مقدّس در استحكام اين دومين اساس سعادت امّت در مقدّمه اجمالا مبيّن و حقيقت آن در شريعت مطهّره ، عبارت از آن است كه ، هر حكمى كه بر هر موضوع و عنوانى به طور قانونيّت و بر وجه كلَّيّت مرتّب شده

[1] . س : تميز .
[2] . س : از « رجال » تا « دولت » حذف شده است .

101