معتبرتر بشمارند .
از اين رو بزرگان از مورخان ايشان مانند ابن خلدون و ابن كثير و . . در تاريخ نگارى كتاب او را براى نقل قضايا و حوادث اسلامى مأخذ قرار داده و خود او از شهرت به سزايى برخوردار گرديده است و او را « امام المورخين » يعنى پيشواى تاريخ نگاران ناميده‌اند .
ابن خلدون در كتاب تاريخ خود ( ج 2 / ص 182 ) مىگويد : . . أوردتها ملخصة عيونها و مجامعها من كتاب محمد بن جرير الطبري و هو تاريخه الكبير فانه اوثق ما رأيناه فى ذلك و ابعد من المطاعن عن الشبه فى كبار الامة . ( شيعه در اسلام ) . براى آگاهى بيشتر در اين زمينه به الغدير ، اثر علامه بزرگ مرحوم امينى ( ج 1 و 2 و 8 ) مىتوان مراجعه كرد .
در مقابل اين نظريه ، گروهى بر اين باورند كه گرايش واقعى طبرى به تشيع بوده است ، نه اهل سنت ، آنها براى نظريه خود به وجوهى استدلال كرده‌اند كه از آن جمله است :
1 - جواز مسح پاها در وضو ( به اين مطلب در مقدمه كتاب اختلاف الفقهاء اشاره شده است ) .
2 - تصحيح او نسبت به اسانيد حديث غدير خم و تدوين كتابى با عنوان « الولاية » در زمينه حديث غدير . [1] 3 - اختيار نكردن يكى از مذاهب چهارگانه معروف اهل سنت ( حنفى ، مالكى ، شافعى و حنبلى ) كه اين امر ، اعراض او از مذاهب چهار گانه و گرايش او به مذهب حق را مىرساند . ولى بر اثر تقيه و خوف از خلفاى جور و دولت زمانش از اظهار آن خوددارى مىكرده است .
4 - طبرى از شهر آمل ( مازندران ) است كه مردم آن در تشيع قدمت داشته‌اند . بلكه در شيعه بودن متصلب و شديد بوده‌اند ، خصوصا در زمان سلاطين آل بويه . بيشتر اين وجوه را علامه سيد محمد باقر خوانسارى در كتاب روضات الجنات ( ج 7 / ص 295 ) يادآور شده است . [2]

[1] ياقوت حموى در معجم الادباء ( ج 18 ، ص 80 ) و ذهبى در تذكرة الحفاظ ( ج 3 ، ص 713 ) در طرق حديث غدير ، فضايل على ابن ابى طالب و حديث غدير را تصحيح كرده‌اند .
[2] - ابن حجر به صراحت گفته كه طبرى شيعه بوده است ، و ذهبى مىگويد : در او گرايش به تشيع بوده است . و ابن جوزى قضاياى اتهام او را به تشيع ذكر كرده است ، براى آگاهى كامل مراجعه شود به بشارة المصطفى ( ص 185 ) و دلائل الامه ( ص 3 - 4 ) و نوابغ الرواة ( ص 215 ) و رجال النجاشي ( ص 225 و 266 چاپ هندوستان ) و لسان الميزان ( ج 5 ، ص 100 ) و فهرست ابن نديم ( ص 291 ) و منتظم ابن جوزى ( ج 6 ، ص 170 ) و ميزان الاعتدال ( ج 3 ، ص 498 ) وفيات الاعيان ابن خلكان ( جلد 4 ، ص 192 ) .

405