< فهرس الموضوعات > شيخ طوسى < / فهرس الموضوعات > شيخ طوسى فقيه نوانديش ، شيخ طوسى معروف به شيخ الطائفه ، بين سالهاى 436 تا 460 ق در آسمان مرجعيت و اعلميت تشيع درخشيد .
او طلايه دار دورهء چهارم از ادوار فقه و نيز پيشواى دورهء چهارم از ادوار اجتهاد و از پيشگامان دورهء دوم در ادوار كيفيت بيان فقه به شمار مىرود .
شيخ طوسى نخستين كسى است كه باب اجتهاد را گشود و فروع جديد و ابواب تازه اى در فقه پديد آورد و فروع فقهى را به اصول بازگرداند و قواعد كلى را بر مصاديق خارجى منطبق ساخت .
او ثابت كرد كه اجتهاد در شيعه پويا و پر تحرك است و مىتواند با حوادث روزگار و مظاهر دنياى جديد پيش برود و هيچ گاه دچار سستى و ركود نگردد . ( شرح اين قسمت در كتاب ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب بيان شد . ) شيخ طوسى بعد از درگذشت استادش سيد مرتضى به سال 436 ق پيشواى يگانهء عالم تشيع گرديد و با تلاش و كوشش كمنظير خود جنبش و تحولى در مباحث فقهى و اصولى به وجود آورد و توانست اين دو علم را به شكوفايى ويژه اى برساند .
در زمان شيخ طوسى ابو الصلاح حلبى ( م 447 ) مؤلف كتاب « الكافي فى الفقه » بوده است . و نيز در زمان او عالم جليل سلار ديلمى صاحب كتاب « مراسم » نيز مرجعيت دينى داشت . محدث قمى ( ره ) در كتاب الكنى و الالقاب ( ج 1 ، ص 95 ) در بارهء ابو صلاح حلبى گويد : « او از بزرگان علماى اماميه بوده است و نزد شيخ طوسى و سيد مرتضى تلمذ كرده و كتابهاى زيادى دارد ، از آنهاست : الكافي فى الفقه ، البرهان على ثبوت الايمان ، تقريب المعارف ، بداية و شرح ذخيره . » < فهرس الموضوعات > ابن برّاج < / فهرس الموضوعات > ابن برّاج فقيه بزرگ ، عالم ارجمند قاضى عبد العزيز بن نحرير بن عبد العزيز ابن براج بين سالهاى 463 تا 481 ق ، مرجعيت دينى شيعيان را احراز كرد . او كتابهاى فقهى فراوانى تأليف كرد ، از جمله جواهر الفقه كه به صورت پرسش و پاسخ تنظيم شده و نشانگر مقام والاى علمى اوست . مرحوم محدث قمى در الكنى و الالقاب ( جلد 1 ، ص 214 ) تعدادى از آثار او را بر مىشمرد ، از جمله : المهذب ، الموجز ، الكامل و عماد المحتاج .

324