نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 208
إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)
و رأيت زوجك فى الوغى معتقلا سيفا و رمحا كه در آن و حاملا محذوف است زيرا نيزه غير قابل بر دوش قرار دادن است . و اما بنا بر قرائت جر گفتهاند : اين جر به خاطر مجاورت « ارجلكم » با « رؤسكم » مىباشد كه مجرور به « باء » است . مواردى از اين قبيل در كلام عرب ديده مىشود ، به مناسبت بعضى از آنها را در اينجا يادآور مىشويم : 1 - در آنجا كه مىگويند : جحر ضبّ خرب ( سوراخ سوسمار خراب است ) كلمهء « خرب » بايد رفع داده شود زيرا صفت براى جحر است نه ضب ، ليكن به خاطر مجاورت با ضبّ جر داده شده است . 2 - ماء شنّ بارد ، در اين كلام ، « بارد » به اين علت كه صفت ماء است بايد رفع داده شود ولى به خاطر مجاورت با « شن » جر داده شده است . اشكال متابعت به مجاورت بعضى مىگويند اتباع به مجاورت در آنجا جايز است كه تابع با حرف عطف به كلام ما قبل خود عطف نشده باشد ، در غير اين صورت اتباع جايز نيست . گفته شد : عرب اتباع به مجاورت را با حرف عطف نيز جايز مىداند ، مانند قول شاعر ( جرير ) كه گويد : فهل أنت ان ماتت اتانك راحل إلى آل بسطام بن قيس فخاطب در اينجا با وجود حرف عطف « فاء » كلمهء خاطب از كلمه راحل متابعت نموده و رفع گرفته است . ولى ابن رشد قرطبى در كتاب بداية المجتهد ( ج 1 ، ص 15 ) مىگويد : « براى جمهور جامعه اهل سنت در قرائت جر » ارجلكم « تأويلاتى است كه بهترين آنها اين است كه معطوف بر لفظ » برؤسكم « باشد نه بر معناى آن ، زيرا چنين چيز در كلام عرب وجود دارد ، مانند قول شاعر در آنجا مىگويد لعب الزمان بها و غيرها بعدى سوا فى المحور و القطر
208
نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 208