إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)

وجود دانشگاه نظاميه ، تماس با صدها دانشمند زبردست و انديشمند در فنون مختلف علوم اسلامى ، آرامش نسبى سياسى شيعه به جهت وجود دولت آل بويه ، در اختيار داشتن كتابخانه‌هاى بسيار با ارزش هم چون كتابخانهء سيد مرتضى ، كه تنها هشتاد هزار كتاب داشته سستى دستگاه خلافت عباسى و . . همه و همه ، دست به هم داد و بغداد را به صورت يك مركز علمى بسيار حساس در آورد .
مراد ما ، فاصلهء زمانى بين هجرت شيخ كلينى به بغداد در اوايل قرن چهارم و هجرت شيخ طوسى به نجف اشرف در نيمهء قرن پنجم مىباشد :
6 . در آخر مقدمه « دورهء نهم كه زمان ماست دورهء تلخيص فقه نامگذارى شده است » اين زمان ، كه انقلاب اسلامى معاصر و پيروزى آن با تحقق جمهورى اسلامى ايران را در بر مىگيرد بايد « عصر تحول فقه » نيز ناميده شود زيرا : از ويژگيهاى اقامهء نظام جمهورى اسلامى ، تحولى ژرف و بنيادين در « طرح » مسائل فقهى است : طرح مسائل در سطح جهانى ، نظارت و مراقبت شديد افكار جهانى بر مسائل اسلامى ، پيشرفت شگرف علم و صنعت ، طرح صدها مكتب اجتماعى ، سياسى و اقتصادى ، مشكلات و سختيهاى ناشى از اجراى عملى احكام ، ضرورتهاى اجتماعى حاكم بر جوامع اسلامى ( هم چون :
وحدت كلمه ، مبارزه با استعمار . . ) نياز شديد به نزديك ساختن آراء و فتاواى علما براى صلاحيت اجرايى ، الگو قرار گرفتن اين نظام اسلامى در بستر زمان و در پهنهء زمين . .
همهء اينها و مسائل ديگر ، زمينه ساز اين تحول خواهند بود .
اين مسائل ، مرحلهء جديدى از فقه را گشود ، كه نياز شديد واقعگرايى ، دقت و ظرافت ، تحقيق و كنكاشى جديد در مصادر اوليه ، طرح مسائل از زاويه اجرا ، از آن جمله است .
بايد آثار علمى متناسب با اين مرحلهء فعلى ، هر چه زودتر به منصهء ظهور برسد .
ان شاء الله . [1]

[1] البته اين را مىشود از مزاياى دورهء نهم كه عصر « تلخيص فقه » است به شمار آورد .

18