در عصر حاضر ، اجتهاد پويا و مترقى و بالنده كه از آن تعبير به قانون تحول اجتهاد بر اساس منابع معتبر شرعى به تحول زمان و مكان و احوال مىشود ، تكيه گاه محكم و استوار تئورى حكومت اسلامى و جوابگويى فقه به نيازهاى جوامع بشرى مىباشد . رمز و راز رشد و پيروزى انقلاب اسلامى نيز جز محصول درك و فهم صحيح و اجتهاد پوياى فقيهى بزرگوار - كه سدهاى پولادين تحجر و جمود و عوامزدگى را از مسير پويايى و بالندگى فقه كنار زد - نبود ، و حفظ و گسترش اين حركت مقدس ، كه در جمهورى اسلامى تبلور دارد ، جز در پرتو اجتهاد پوياى فقيهان آگاه به زمان و مكان و شرايط و ويژگيهاى آنها و وارسته از هوى و هوس كه تنها رضاى حق را مد نظر دارند و از جار و جنجال و هياهوى پاسداران جمود و ركود طرفداران مقدس مآبى ، هراسى به خود راه نمىدهند ، ممكن نيست . چرا كه جمهورى اسلامى ، نظامى است اسلامى كه طبق بند 6 دوم قانون اساسى « از راه اجتهاد مستمر فقهاى جامع الشرائط بر اساس ( مايه‌هاى اصلى استنباط ) كه كتاب و سنت معصومين ( سلام الله عليهم اجمعين ) » است ، هويت مكتبى خود را حفظ مىكند و با عنايت به نيازهاى جامعه و شرايط زمان ، قوانين و مقررات مدنى ، جزايى ، مالى ، اقتصادى ، ادارى ، فرهنگى ، نظامى ، سياسى و روابط بين المللى مورد نياز را از آنها استنباط مىكند .
بنا بر اين ناديده انگاشتن اجتهاد پويا و مترقى و بالنده كه نيروى محركه فقه و فقاهت است ، ركود و رخوت فقه و اجتهاد را در پى خواهد داشت و از اين ره گذر خسارات علمى و عملى جبران ناپذيرى را بايد پذيرا شد . سير قهقرايى و بازگشت به تاريكيهاى اخباريگرى ، نتيجه محتوم مقاومت در برابر اجتهاد فقيهان جامع الشرائط است . لذا وظيفه دانشمندان و عالمان دين است كه در تاييد و تشييد اصل آزادى آراء و نظرات اجتهادى و فقهى كوشا باشند و موانع فكرى و فرهنگى و ذهنى آن را - كه رسوبات باقى مانده از جريان اخباريگرى است - با سخت كوشى در مسير روشن سازى اذهان و تنوير افكار ، و صبر و تحمل در برابر تيرهاى تهمت و افتراى جوسازان ، كه ناشى از كج فهميها و پيشداوريهاى ذهنى غلط زود باوران و بسته ذهنان و سطحى نگران و عوام زدگان و خود باختگان در برابر آراء و نظرات ديگران است ، از ميان بردارند .
در اين زمان بيش از هر زمان ديگر بر فقيهان و مجتهدان لازم است كه « عينيت » هاى خارج و « واقعيت » هاى جهانى و روابط انسانهاى مختلف جهان را با يكديگر در تمام ابعاد

126