داشته و نيز اساتيد او همه زنده بوده‌اند .
ب : ابو العباس احمد بن محمد بن ابى بكر شافعى فارسى ( 608 - 681 ) در وفيات الاعيان مىگويد : « مؤلف صحيح مسلم براى اخذ حديث به بلاد مختلف حجاز ، شام ، عراق ، و مصر سفر كرده و از علما و محدثان بزرگى چون يحيى نيشابورى ، احمد بن حنبل شيبانى ، اسحاق بن راهويه - كه استاد بخارى هم بوده - و عبد الله مسلم حديث اخذ كرده و سفرهاى زيادى به بغداد داشته و آخرين سفر به بغداد به سال 259 بوده است ، و از اين رو مردم آن سامان از او حديث و روايت نقل مىكنند . » ج : در صحيح مسلم كمتر مورد را مىتوان يافت كه سند حديث قطع شده باشد . در حالى كه صحيح بخارى جزيى از حديث را به سندى در موضعى و جزء ديگر آن را به سند ديگر و در موضعى ديگر نقل كرده است و اين امر سبب شده تا شناخت كامل حديث براى اهل حديث مشكل شود .
د : خطيب بغدادى در تاريخ خود ( ج 13 ، ص 102 ) مىنويسد : « محمد بن اسماعيل بخارى در اهل شام به اشتباه افتاده است . زيرا چه بسا يكى از آنان را در جايى به كنيه اش ذكر كرده ولى همان شخص را در جاى ديگر به اسم ياد نموده است تا بدانجا كه گمان مىرود اين دو نام مربوط به دو شخص بوده است . ولى چنين مشكلى در صحيح مسلم به ندرت پيش مىآيد . » بينش دوم پيرامون صحيح مسلم گروه ديگرى از دانشمندان ، صحيح مسلم را مورد انتقاد قرار داده‌اند ، كه نام بعضى از آنان آورده مىشود :
در تذكرة الحفاظ ( ج 2 ، ص 589 ) آمده است : « ذهلى - مرجع عام و رئيس فقهاى نيشابور - مسلم بن حجاج را همانند بخارى داراى عقايد فاسد مىدانسته است و بدين جهت او را از خانه و مجلس خويش رانده و مجالست با او را منع كرده بود . » ابن خلكان در وفيات الاعيان ( ج 2 ، ص 281 ) مىگويد : « مسلم بخاطر داشتن همان عقيده در حجاز و عراق نيز مورد نفرت مردم قرار داشت . » ابو ذرعه خراسانى رازى كه از بزرگان علم حديث شناخته شده و علامه نووى در حق او گفته است : « انتهى الحفظ إلى اربعة من اهل خراسان ابو ذرعه . . » . با داشتن چنين

89