إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)

آية الله العظمى سيد محمد مجاهد ، فرزند صاحب رياض ( م 1242 ه ) مؤلف كتاب فقهى « مناهل » . مناهل كتابى است با ارزش و سودمند و همهء ادله و اقوال در آن آمده و حاوى فروع و مسائل گوناگون است ، در مورد آن گفته شده كه بهترين كتاب فقهى است .
آية الله ملا محمد نراقى كاشانى ( م 1209 ه ) مؤلف « معتمد الشيعة فى احكام الشريعة » و « لوامع » در فقه .
فقيه ارجمند آية الله ملا احمد نراقى ( 1185 - 1245 ه ) صاحب كتاب « مستند الشيعة فى احكام الشريعة » ، اين كتاب نشانگر تبحر بيش از حد و تسلط فوق العادهء او در بحثهاى فقهى است .
آيت الله العظمى شيخ محمد حسن نجفى ، ( 1192 / 1200 - 1266 ه ) مؤلف كتاب « جواهر الكلام فى شرح شرايع الاسلام » . جواهر مجموعهء گرانسنگى است كه تاريخ تدوين فقه در گستردگى و شمول و تحقيق و قدرت استدلال نظير آن را ياد ندارد .
يكى از ويژگيهاى اين دوره اين بود كه تعداد بسيارى از فقها در اين سنين مىزيستند و همگى از شاگردان مرحوم وحيد بهبهانى بوده‌اند . اينان رأيت تحقيق و توسعهء در بحث و استدلال را با سبكى نوين و شيوه اى تكامل يافته افراشتند ، و در نوشتجات خود مطالبى را به عنوان اصول پايهء اجتهاد و استنباط براى نسلهاى آتى به وديعت سپردند . و بدون ترديد خدمتى كه ايشان در اين دوره ارائه كردند بسيار مهم و ارزنده بود ، زيرا آنها اساس تكامل فقه را براى دوره‌هاى آينده بنيان نهادند و ديگران از آن بهرهء فراوانى بردند .
8 . مرحله تدقيق در ابحاث فقهى اين مرحله از زمان شيخ الفقهاء و امام المدققين شيخ انصارى دزفولى قدس سره ( 1214 - 1281 ه ) شروع مىشود و به زمان معلم بزرگوار آخوند ملا محمد كاظم خراسانى ( 1255 - 1329 ه ) خاتمه مىيابد .
اين دوره از ادوار فقه شاهد حركت فقهى دقيق و مهمى بود و بحثهاى فقهى به اوج گستردگى خود رسيد . فقيه در اين دوره واجد بالاترين مرتبه دقت نظر در بحث بود .
بنا بر اين فقه از جهت دقت در استدلال به صورت نمايانى تطور يافت .
سر آمد اين دوره و آغازگر اين روش مرحوم شيخ انصارى است كه در بحثهاى فقهى روحى تازه دميد و آراى دقيق و كاملى را ارائه كرد و در اين سبك كاروان سالار ديگر

58