و نيز تدوين مباحث نوين به بارورى هر چه بيشتر فقه در دوره معاصر كمك كنند .
فقه اسلام كه تا كنون هشت دوره را سپرى كرده است و فعلا در دوره نهم قرار داد در طول حيات خويش از سه طايفه زيان فراوان ديده است .
الف - كسانى كه احكام غير مطابق با موازين فقه اجتهادى را ، احكام واقعى به حساب آورده و از آنها به عنوان فقه اسلامى دفاع كرده‌اند .
ب - كسانى كه خود از طايفه نخست نيستند ولى در برابر آنان و زيانى كه به فرهنگ فقه و تفكر اسلامى وارد مىآورند ، سكوت كرده و هيچ گونه مسئوليتى را متوجه خود نمىبينند . و تدبيرى را براى تصحيح عمل كرد آنان نمىانديشند .
ج - كسانى كه فاقد شرايط تصدى مرجعيت و رساله بوده و با اين وصف به اقتضاى تمنيات نفسانى و حب جاه و نيز از طريق برخى بيت سازان دين فروش ، گام در اين جايگاه مقدس نهاده‌اند و ما كثيرى از اينان را در ادوار نه گانه فقه مورد شناسايى قرار داده‌ايم و روى جهاتى از ذكر آنها خوددارى شد ، بلى نشر رساله نبايد از روى هوا و حب جاه و شهرت باشد در ادوار فقه برخى بدون داشتن شرايط لازم به انتشار رساله عمليه دست زده‌اند و از اعتقادات پاك مردم سود مىجسته‌اند . البته وجود اين مشكلات در گذشته ، قدرى به ناچار غير قابل كنترل بود ، ولى امروز كه همه امكانات براى نظام بخشيدن به ابعاد مختلف حوزه و حتى شناسايى و معرفى و پرورش فقهاى صالح و مراجع جامع الشرائط و نيز معرفى چهره‌هاى غير صالح و ايادى بيت ساز و مشكوك الحال ميسر است ، ادامه يافتن چنين مشكلاتى قابل توجيه نيست و گناه اين تعللها متوجه كسانى است كه مىتوانند حد اقل فرياد برآورند و راه بنمايند و چنين نمىكنند .
ضعف متون درسى چنانكه در بحثهاى ديگر نيز به اين موضوع پرداخته‌ايم ، نگارنده بر اين باور است كه همه متنهاى درسى حوزه‌ها ( در دوره سطح ) از نقطه نظر تدوين و سبك نگارش و ويرايش ، تنظيم مباحث ، مواد و محتوا و حجم هر مبحث به تناسب كارآيى آن بحث ، نيازمند بازنگرى و بازسازى و تصحيح جدى است و اين بازسازى آنها از دير باز مورد توجه و نظر انديشه مندان و محققان و پژوهشگران واقع بين بوده است .
اين تصور كه دست زدن به كلمات اين كتابها نيز سطح علمى حوزه‌ها را پايين مىآورد ،

484