با ذكر علت اقوال صحيح ، واضح ، قوى و اقوى و ظاهر و اظهر را بر شمرده است .
از ميان كتابهاى فقهى او مىتوان به دو كتاب « تهذيب الشيعة لأحكام الشريعة » و نيز « المختصر الاحمدى للفقه المحمدي » اشاره كرد . از قول ابو جعفر ابن معد موسوى - متأخر از شيخ طوسى ( قدس سره ) - نقل شده است كه : « او بر كتاب فقهى ابن جنيد دست يافته و گفته است كه در ميان طايفه شيعه كتابى بهتر و رساتر و خوش بيانتر و دل نشينتر از آن نديده است ، فروع و اصول را به طور مستوفى بحث كرده ، و مسائل مورد اختلاف را متذكر شده ، و استدلالهاى شيعه و مخالفين را آورده است . » كتاب « الاحمدى » در زمان مرحوم علامهء حلى رواج داشته و از كتب درسى فقهى بوده است .
از آنجا كه ابن جنيد مانند ابن ابى عقيل به قياس و راى رو آورد و آن را در استنباط احكام شرعى حجيت داد ، اينك كتابهايش متروك شده و نامش چندان مطرح نيست .
4 . از سر شناسان متأخر دورهء سوم ، سيد شريف مرتضى ( 355 - 436 ه ) شاگرد شيخ مفيد و مؤلف كتاب « الانتصار » و « ناصريات » است . سيد در بحثهاى فقهى شيوهء خاصى داشت ، نه مانند ابن ابى عقيل و ابن جنيد بود كه غالبا بر قواعد و اجتهاد و تفريع مسائل تكيه داشتند ، و نه نظير شيخ مفيد بود كه بيشتر بر اخبار و روايات اعتماد مىكرد .
سيد در زمان خود عهده دار رياست دينى و دنيوى اماميه بود ، و هيچ يك از فقها مانند او از بسط يد و اقتدار و امكانات فراوان در جهت احياى آن چه از مذهب به فراموشى سپرده شده بود بهره مند نبودند ، او در تمامى علوم اسلامى ، بويژه كلام و فقه و حديث داراى كرسى استادى بود و جمع بسيارى از بزرگان شيعه و فقهاى دانشمند نزد او آموزش ديده‌اند . او در بسيارى از علوم داراى تاليف است ، و چنانچه مذكور است از كراماتى نيز برخوردار بوده است .
كتابهاى حديث در دورهء سوم در زمينهء حديث ، در اين دوره كتابهاى مهم زير تدوين يافته است :
1 . كتاب « كافى » از شيخ بزرگ اماميه ، ثقة الاسلام كلينى ( م 328 ه ) .
2 و 3 . كتابهاى « تهذيب » و « استبصار » از شيخ الطائفه مرحوم طوسى ( م 460 ه ) .
4 . كتاب من لا يحضره الفقيه ، از ابو جعفر محمد بن على بن حسين قمى ، معروف به

44