7 - رفيع بن مهران رياحى ( م 93 / 90 ه . ق ) معروف به ابو العاليه ، صاحب تفسير .
تفسير و علوم قرآن در قرن دوم دانشمندانى كه در قرن دوم هجرى در زمينه تفسير و علوم قرآنى تحقيق نموده و كتابهايى تأليف نموده‌اند ، عبارتند از :
مجاهد بن جبر مكى ( 21 - 104 ) بر تفسير او محمد بن ادريس شافعى و محمد بن اسماعيل بخارى اعتماد داشتند .
عكرمه مدنى ( م 105 ) صاحب تفسير .
طاوس كيسان يمانى ( م 106 ) ابن تيميه او را در علوم قرآنى از همه داناتر شمرده است و صاحب تفسير .
عطاء بن ابى رباح ( 27 - 114 ) صاحب تفسير القرآن .
محمد بن كعب قرظى مدنى ( م 118 ) ثعلبى هنگام تنظيم تفسيرش از تفسير او استفاده كرده .
اسماعيل بن عبد الرحمن ، معروف به سدى ( م 127 ) صاحب تفسير كبير .
جابر بن يزيد جعفى ( م 127 ) مؤلف تفسير قرآن .
ابان بن تغلب ( م 141 ) او نخستين كسى است كه در علم قرائت و معانى قرآن ، غريب القرآن تأليف نموده است .
قتاده بن دعامه ( م 117 / 118 ) صاحب تفسير القرآن .
محمد بن سائب كلبى ( م 146 ) او داراى دو كتاب در زمينه علوم قرآن است يكى به نام تفسير مجموع قرآن و ديگرى در ارتباط با آيات الاحكام كه احكام القرآن ناميده شده است .
داود بن ابى هند قشيرى ( م 140 ) او در زمينه قرآن كتابهايى تأليف كرده ، از آن جمله نظائر القرآن ، التفسير الكبير ، الناسخ و المنسوخ ، تفسير الخمسمائة آية ، القراءات ، متشابه القرآن ، نوادر التفسير و . .
حسين بن واقدى مروزى ( م 159 ) او نخستين كسى است كه در علم ناسخ و منسوخ كتاب نوشته است .
عبد الرحمن هوارى ( م 172 ) صاحب تفسير القرآن .

410