نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 267
به دليل خصوصياتى كه اين رساله دارد ، همواره نظر مراجع تقليد را متوجه خود ساخته و باعث شده كه پس از فوت ميرزا به تحشيهء آن بپردازند ، از جمله عالمانى كه بر « ذخيرة العباد » حاشيه نوشتهاند عبارتند از : آية الله سيد ابو الحسن اصفهانى ( 1265 ق ) آية الله سيد محمود حسينى شاهرودى ( 1394 ق ) ، و آية الله سيد محمد تقى خوانسارى ( 1371 ق ) ، آية الله ميرزا محمد فيض قمى و آية الله سيد عبد الهادي شيرازى ، آية الله شيخ منصور دزفولى ، آية الله سيد على بهبهانى رامهرمزى و جمعى ديگر . عده اى از مراجع تقليد نيز آراء فقهى خود را در متن كتاب مزبور وارد نموده و آن را كتابى مستقل از ناحيهء خود قرار دادهاند . لازم به تذكر است كه رساله « ذخيرة العباد ليوم المعاد » گاهى به جهت اختصار « ذخيرة المعاد » ناميده مىشود ، بنا بر اين ، ذخيرة المعاد رسالهء جداگانه اى نيست . سيد محمد كاظم يزدى مرحوم يزدى نيز بر رسالههاى قبل از خود حاشيه زده است كه از جمله حاشيهء وى بر « احكام الشريعة » مجلسى اول ، نخبهء كلباسى و نجات العباد صاحب جواهر و ذخيرة العباد و وسيلة النجاة ملا محمد فاضل شربيانى ( م 1322 ق ) و مجمع المسائل ميرزا ، مجدد شيرازى ، وى علاوه بر اين ، رسالهء عمليه مستقلى به نام « العروة الوثقى » تأليف كرده است . رسالهء عروة الوثقى چه در زمان مرحوم يزدى و چه پس از آن از اهميت خاصى برخوردار شد ، و در ميان رسالههاى عمليه مقام والايى را احراز نمود . اين رساله از زمان تأليف همواره مورد توجه مراجع تقليد و ساير بزرگان علم بوده است . مزاياى اين كتاب را مىتوان در شيوايى بيان و رسايى تعبير و روان بودن عبارات و جملات آن ، و نيز گستردگى فروع مذكور در كتاب و حسن سليقه در انتخاب اسلوبى پسنديده جهت تنظيم ابواب آن برشمرد . اين كتاب تا كنون بيش از پنجاه بار به چاپ رسيده است و مراجع تقليد پس از رحلت مرحوم يزدى ، به حاشيه نويسى بر آن پرداختهاند ، حاشيه نوشتن بر عروة الوثقى هم چنان در ميان مراجع تقليد متداول مىباشد . همان طورى كه پيش از اين هم گفتيم تا قبل از تأليف عروة الوثقى ، كتاب نجاة العباد صاحب جواهر بود كه محور بحثهاى فقهى و حاشيه نويسى قلمداد مىشد ، ليكن پس از انتشار رسالهء عروة الوثقى همهء فقها بدان رو
267
نام کتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) نویسنده : محمد ابراهيم جناتي جلد : 1 صفحه : 267