إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)

از ابواب تيمم ، حديث 3 ) و نيز در بداية المجتهد ( ج 1 ، ص 71 ) از پيامبر ( ص ) كه فرمود :
« . . جعلت لي الارض مسجدا و طهورا . . » . و از جمله اخبار گروه دوم : در همان كتاب ( باب 23 ، حديث 1 ) از امام صادق ( ع ) كه فرمود : « ان الله جعل التراب طهورا كما جعل الماء طهورا » و در كتاب مستدرك الوسائل ( باب 43 از ابواب نجاسات ) از رسول خدا ( ص ) كه فرمود : « التراب طهور المسلم » و در حديث ديگر از پيامبر ( ص ) كه فرمود : « جعلت لي الارض مسجدا و جعلت لي تربتها طهورا . » ى - زدن كف دستها بر زمين گفته‌اند اصل زدن كف دستها بر روى زمين جهت تيمم ، چون دليل آن از نظر سند و دلالت تمام است جاى اجتهاد نيست . و اما كميت آن چون دليل قطعى و مسلم ندارد از اين رو در موضع اجتهاد است ، لذا فتواى فقيهان در اين باره مختلف است . بيشتر فقهاى اماميه قائل شده‌اند كه يك مرتبه كفايت مىكند . اوزاعى و سعيد بن المسيب كه از بزرگان فقهاى جامعه اهل سنت مىباشند همين قول را برگزيده‌اند .
حنفيان ، شافعيان و مالكيان گفته‌اند كه بايد دستان را دو مرتبه به زمين زد : يك مرتبه به عنوان مسح صورت و يك مرتبه به عنوان مسح دو دست . بعضى از فقهاى شيعه نيز اين قول را برگزيده‌اند و نيز حسن بصرى و شعبى و ليث بن سعد و سفيان ثورى ( كه از پيشوايان مذاهب متروكه مىباشند . ) بعضى از فقهاى جامعه اهل سنت گفته‌اند بايد دستها را سه مرتبه بر روى خاك زد : يك مرتبه براى مسح صورت و يك مرتبه براى مسح دست راست و يك مرتبه براى مسح دست چپ .
و از بعضى ديگر نقل شده كه گفته‌اند دو مرتبه براى مسح صورت و دو مرتبه براى مسح دست . اين اقوال را ابن رشد قرطبى در بداية المجتهد ( ج 1 ) نقل نموده است .
سبب اختلاف فقهاى مذاهب اسلامى در اين مسأله را دو چيز يادآور شده‌اند .
1 - مجمل بودن آيه * ( « فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ » ) * .
2 - اختلاف احاديثى كه در اين زمينه نقل شده است .

218