إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)

استنباط خويش صرف نظر مىكند ، فقيه ناميد ؟
سخن كوتاه اين كه : علماى سلف اگر چه منابع استنباطى با شيوه‌هاى آن را براى ما معين كرده‌اند ، ولى با اين وصف آنان در مقام استظهار و برداشت از منابع ، معصوم از خطا نبوده‌اند ، تا آنجا كه راه را بر هر گونه اجتهاد و برداشت نوين از منابع بر خلاف نظر آنها بر خود بربنديم و سد راه تكامل شويم . و هر گاه كسى بر اين بينش و اعتقاد باشد كه نبايد از آراء و نظرات پيشينيان تخلف ورزد ، بايد بداند كه هيچ گاه روح شريعت و شرايط متحول در بستر زمان و نيازهاى جوامع بشرى و مزاياى فقه اجتهادى را درك نكرده است .
مطلب سوم - كسانى كه بر اين بينش و اعتقادند كه نبايد در مسائل شرعى خلاف نظرات و آراى مشهور و فقهاى پيشين اظهار نظر كرد ، نفهميدند چه مىگويند و اين بينشى است نادرست . زيرا آراء و نظرات آنها نسبت به مسائل و رويدادها مطابق شرايط آنها در زمانهاى پيشين بود ، ولى ما در صورتى كه ببينيم شرايط و ويژگيهاى آنها در بستر زمان تغيير كرد ، جايز نيست مطابق نظرات آنان نسبت به آن مسائل اظهار نظر نماييم ، بلكه بايد بر خلاف نظر آنان بر اساس منابع معتبر شرعى ( كتاب و سنت ) نظر خود را اظهار كنيم . چون نظر پيش بر موضوع خاص مترتب بود و هنگامى كه در اصل موضوع و يا شرايط و ويژگيهاى آن تحولى پديد آيد ، بايد نظريه پيش كه براى موضوع بود نيز تحول يابد . پس اجتهاد پويا عامل بزرگ حركت و حيات هميشگى فقه در طى ادوار متغير زمان است و يكى از برجسته ترين شاخصه‌هاى فقه اسلامى است .
طهارت ذاتى اهل كتاب اكنون كه زمينه اصلى و خاستگاه نظريه طهارت يا عدم طهارت ذاتى اهل كتاب و مشركان و ملحدان به طور خلاصه دانسته شد ، بحث را در 3 قسمت پى مىگيريم :
1 - كفار كتابى ، يعنى آنان كه داراى كتاب آسمانى هستند ، مانند : يهود و نصارى و بنا بر نظريه اى مجوس .
2 - مشركان و بت پرستان .
3 - ملحدان و ماده گرايان .
اهل كتاب يعنى كسانى كه به يكى از كتب آسمانى جز قرآن ايمان دارند ، ولى با آمدن

128