از سال دوازدهم بعثت كه هيجده ماه تا زمان هجرت فاصله داشته واقع شده . و گفته شده است شب 17 ماه ربيع الاول يك سال پيش از هجرت ، در شعب ابى طالب اين موضوع رخ داده و گفته شده كه 27 رجب بوده و گفته شده است كه در سال پنجاه و سيم از عام الفيل ، چهارده ماه قبل از هجرت ، معراج بوقوع پيوسته است . » بهر جهت چنان كه گفتيم آن چه تقريبا مورد اتفاق مىباشد اين است كه نمازهاى پنجگانه در شب معراج [1] واجب شده ليكن در آن شب دو ركعت دو ركعت واجب گرديده و بعد از هجرت به مدينه چنان كه گفته خواهد شد دو ركعت بر غير نماز مغرب و صبح افزوده شده است .
از آن چه در پيش گفته شد معلوم گرديد كه اگر نماز هم تا اين موقع واجب نبوده ميان اهل اسلام دائر و معمول بوده است حتى به جماعت هم برگزار مىشده است .
تذكره از بعضى مواضع چنان برمىآيد كه پيش از وجوب نمازهاى پنجگانه نماز شب بر پيغمبر و پيروان او واجب بوده است و ايشان آن را بعنوان وجوب به جا مىآورده‌اند .
ابو بكر على بن احمد رازى جصّاص ( متوفّى در سال 370 ه . ق ) در كتاب احكام القرآن خود چنين افاده كرده است « زرارة بن اوفى از سعد بن هشام روايت كرده است كه به عايشه گفتم : مرا از قيام پيغمبر ( ص ) خبر بده گفت آيا اين سوره * ( يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا ) * را نمىخوانى گفتم چرا گفت خدا در آغاز اين سوره قيام را واجب ساخته پس پيغمبر و يارانش به آن اندازه اقامه نماز شب كردند

[1] در بحار از حضرت صادق عليه السلام روايتى نقل شده كه در طى آن روايت چنين آورده شده است « كان اول صلاة فرضه اللَّه عليه صلاة الظهر يوم الجمعة ثم افترض عليه العصر » ثم افترض عليه المغرب از اين روايت چنين دانسته مىشود كه نخستين نماز واجب نماز ظهر و به ترتيب آخرين آنها صبح بوده است ( صلاة وسطى آيهء قرآن )

82