از قواعد شهيد اول [1] نقل كرده است « و قوله لحسّان لما تيمّم : أصلَّيت بأصحابك و أنت جنب ؟ لاستعلام فقهه كما قال لمعاذ : بم تحكم ؟ » .
ابو الفتوح رازى [2] در ذيل وجوه سه گانه كه براى جملهء آخر از آيهء 33 از سورهء النساء * ( . . وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ) * در تفسير خود آورده چنين گفته است :
« يكى را از جمله صحابه ، رسول ( ص ) به سريّتى فرستاد و گفت مرا در راه احتلام افتاد و سرما سخت بود من نيارستم غسل كردن از هلاك ترسيدم تيمم كردم و نماز كردم به قوم خود ، چون باز آمدم رسول را خبر دادم مرا گفت : « يا هذا أصلَّيت بأصحابك و أنت جنب ؟ » به اصحاب نماز كردى و تو جنب بودى من گفتم :
اى رسول الله سرما سخت بود و من بر خويشتن خائف بودم خواستم تا غسل كنم اين آيتم ياد آمد كه خداى تعالى مىگويد * ( وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ) * رسول ( ص ) بخنديد و ديگر چيزى نگفت » از اين قضيه بويژه با تنظير شهيد اول اين مسأله را به قضيهء معاذ ( همان قضيه است كه از شهرستانى نقل شد ) وقوع تفقه و استنباط فى الجمله در دورهء صدور بلكه مشروع بودن و جواز آن نيز دانسته و ثابت مىگردد .

[1] ابو عبد اللَّه ، محمد بن جمال الدين ، مكى بن شمس الدين ، محمد دمشقى عاملى در سال هفتصد و سى چهار ( 734 ) هجرى قمرى تولد يافته و از فخر المحققين پسر علامه حلى اجازه داشته و در سال هفتصد و هشتاد و شش ( 786 ) به شهادت رسيده . شرح حال آن بزرگوار نيز در متن كتاب ياد خواهد شد .
[2] - جمال الدين ، حسين بن على بن محمد بن احمد خزاعى صاحب تفسير مشهور « روض الجنان » تاريخ فوتش تحقيقا دانسته نيست . از مشايخ ابن شهرآشوب متوفى به سال پانصد و هشتاد و هشت ( 588 ) قمرى بوده است .

49