عهد اول صحابه كه در لغت جمع صاحب بمعنى يار و شايد ، چنان كه گفته شده ، تنها ماده و موردى است كه جمع فاعل در آن بر فعاله آمده بحسب اصطلاح بر كسانى كه در حال اسلام ، مدتى طولانى ، به ملاقات پيغمبر ( ص ) مشرّف بوده و تحمل حفظ حديث از آن حضرت كرده و به حال ايمان هم از دنيا رفته‌اند اطلاق مىگردد .
صحت و جواز اين اطلاق مورد اتفاق همهء دانشمندان مىباشد يعنى اگر كسى داراى سه وصف ياد شده ( ملاقات با پيغمبر ( ص ) در حال اسلام ، تحمل و حفظ حديث و رفتن از دنيا به حال ايمان ) باشد بى اختلاف عنوان « صحابى » را مىتوان بر وى اطلاق كرد اختلافى كه هست در اين است كه آيا هر يك از اين اوصاف در تحقق آن عنوان مدخليت دارد و بمنزله مقوم آن مىباشد يا اين كه آن چه در صحت اطلاق مدخليت دارد بعضى از آنها مىباشد از اين جهت در تعريف اصطلاحى آن عباراتى كم ، و بيش ، مختلف وارد شده پس برخى تنها ديدار پيغمبر ( ص ) را براى صدق عنوان « صحابى » كافى دانسته و در تعريف آن گفته‌اند : « من رأى النّبيّ ( ص ) فهو صحابيّ » برخى ديگر علاوه بر ديدار يكى از چهار وصف را بطريق منع الخلوّ ، براى تحقّق آن عنوان اعتبار كرده و گفته‌اند : لا يعد صحابيّا الا من وصف بأحد اوصاف اربعة : من طالت مجالسته ، او حفظت روايته ، او ضبط انّه غزى معه ، أو استشهد بين يديه . »

390