إسم الكتاب : ادوار فقه ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 589)

شيخ مفيد در كتاب ( شرح عقائد صدوق [1] چنين افاده كرده است : « امّا نص و تصريح ابو جعفر ( صدوق ) به اين كه هر كس مشايخ قميين و علماء ايشان را به « تقصير » منسوب دارد از غاليان مىباشد ، ناتمام است چه نسبت اين قوم به « تقصير » نشان غلوّ مردم نيست زيرا در جمله اشخاصى كه به شيخوخت و علم اشتهار يافته‌اند كسانى هستند مقصّر . بلكه بايد به غلوّ آن كس حكم كرد كه محقّقان را خواه از اهل قم باشند يا از ديگر شهرستانها به تقصير نسبت دهد .
« و ما حكايتى از ابى جعفر محمد بن حسن بن وليد رحمه الله ، شنيديم كه تفسيرى صحيح و راهى درست براى تاويل آن نمىيابيم و آن اين حكايت است از او ، كه گفته است : « اوّل درجة فى الغلوّ نفى السهو عنّ النّبي و الامام » پس اگر اين حكايت از وى درست باشد بايد گفت با اين كه او از علماء قميين و مشيخهء ايشان است راه تقصير پيموده و مقصر بشمار مىرود .
« و گروهى از قم بر ما وارد شدند كه ديديم آشكارا در دين مقصر مىباشند و ائمه را از مراتب ايشان تنزل مىدهند و چنين گمان مىكنند كه امامان ، بسيارى از احكام دينى را نمىدانسته‌اند تا اين كه به قلوب ايشان وارد و منقّش مىگرديده است ، و در ميان ايشان كسانى را ديديم كه مىگفتند : ائمه ( ع ) در احكام شرع به ظنون و راى ملتجى مىشده‌اند ! ! اين گروه با اين گفته ها ادعاء مىكنند كه از علماء هستند ! و اين ، بىگمان تقصيرى است كه در آن شبهه نمىتوان داشت . . » مجلسى از شيخ طبرسى نقل كرده كه در ذيل آيهء 67 از سورهء الانعام * ( وَإِذا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِه وَإِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ) *

[1] - اين كتاب به ضميمهء ( اوائل المقالات فى المذاهب المختارات ) تاليف شيخ مفيد بهمت و تصحيح واعظ فاضل آقاى حاج عباسقلى چرندابى در تبريز به چاپ رسيده و اين همت و خدمت واعظ محترم چرندابى موجب تشكر و تقدير اهل علم و ارباب فضل گرديده است .

334