پنجم - آيهء 148 از سورهء البقره * ( اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاةِ إِنَّ الله مَعَ الصَّابِرِينَ ) * لفظ « صبر » در لغت بمعنى خوددارى كردن و در برابر « جزع » استعمال مىشود چنان كه شاعرى گفته است :
< شعر > فان تصبرا فالصّبر خير مغبّة و ان تجزعا فالامر ما تريان < / شعر > و بمعنى حبس و نگهداشتن نيز به كار مىرود چنان كه روايتى از پيغمبر ( ص ) در بارهء دو تن كه يكى شخصى را نگهداشته و ديگرى او را كشته به اين عبارت حكايت شده « اقتلوا القاتل و اصبروا الصّابر » كشنده را بكشيد و نگهدارنده را جاودان به زندان افكنيد و حبس ابد كنيد و قتل صبر ، كه از آن نهى شده ، عبارت است از اين كه كسى را در جايى باز دارند آب و نانش ندهند تا بميرد و از اين عبارت كه « نهى النّبيّ عن ذبح البهيمة صبرا » منظور آنست كه روا نبود حيوانى را بكشند در حالى كه حيوان ديگر را در برابر او باز دارند تا بر آن وضع بنگرد .
در اين دو آيهء شريفه برخى از مفسران ، بلكه به ظاهر يكى از دو عبارت ابو الفتوح بيشتر از آنان ، گفته‌اند : مراد از « صبر » روزه است بدان قرينه كه با نماز همطراز گرديده و « گفتند : خداى تعالى چند جا روزه را « صبر » خوانده فى قوله تعالى * ( سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ ) * اى « بما صمتم » و فى قوله * ( وَجَزاهُمْ بِما صَبَرُوا ) * اى بما صاموا »

186