مىباشد ، يعنى ، متقوّم است به بلند نمودن دست را در حذاء وجه ، و بسط باطن كفها را طرف آسمان و خواندن ادعيهء مأثوره يا غير مأثوره . و جايز است دعا نمودن به هر زبان ، عربى يا غير آن . و عربى احوط و افضل است .
و فقها فرموده‌اند افضل ادعيه در آن ، دعاى « فرج » است . [1] و دليل فقهى معتدّ بهى به نظر نويسنده نرسيده بر افضليّت ، ولى مضمون دعا دالّ بر فضيلت تامّهء آن است ، زيرا كه مشتمل بر « تهليل » و « تسبيح » و « تحميد » است كه روح توحيد است ، چنانچه بيان آن شد . و نيز مشتمل بر اسماء بزرگ الهى است از قبيل : « اللَّه » ، « الحليم » ، « الكريم » ، « العلىّ » ، « العظيم » ، « الرّبّ » ، و نيز مشتمل بر ذكر ركوع و سجود است ، و نيز مشتمل بر اسماء ذات و صفات و افعال است ، و نيز مشتمل است بر مراتب تجلَّيات حق جلّ و علا ، و نيز مشتمل است بر سلام بر مرسلين ، گرچه احتياط ترك آن است ، ولى اقوى جواز است ، و نيز مشتمل است بر صلوات بر پيغمبر و آل او عليهم السلام . گويى اين دعاى شريف با اين اختصار مشتمل به تمام وظايف ذكريّهء صلوة است .
و از گفتهء فقها رضوان اللَّه عليهم نيز اثبات افضليّت توان كرد ، يا به واسطهء تسامح در ادلَّهء سنن [1] ، گرچه نويسنده را در آن تأملى است . و يا به واسطهء كشف دليل معتبرى ، كه به نظر ما نرسيده ، كه مبناى اجماع در نظر متأخّرين است .
و از ادعيهء شريفه كه بسيار فضيلت دارد و نيز مشتمل بر آداب مناجات

[1] - لا اله الَّا اللَّه الحليم الكريم . . . وسائل الشّيعة ، ج 4 ، ص 906 ، « كتاب الصّلوة » ، « أبواب القنوت » ، باب 7 ، حديث 4 . مستدرك وسائل الشّيعة ، « كتاب الصّلوة » ، « أبواب القنوت » ، باب 6 ، حديث 4 و 9 . .
[1] - روايات متعددى - در حد استفاضه - وارد شده است كه اگر به كسى خبر برسد ( بشنود يا در جايى بخواند ) كه انجام عملى ثواب و پاداش دارد و او آن عمل را انجام بدهد ، بدان عمل مثاب و مأجور خواهد بود اگر چه آن خبر صحيح نباشد . اين روايات به « اخبار من بلغ » معروف است ، و مفاد مضمون آنها را « تسامح در ادلَّهء سنن » گويند . رجوع شود به بحار الانوار ، ج 2 ، ص 256 ، « كتاب العلم » ، باب 30 . اصول كافى ، ج 3 ، ص 139 ، « كتاب الايمان و الكفر » ، « باب من بلغه ثواب من اللَّه على عمل » .

374