مختصّات نبىّ ختمى و قلب خالص نورانى احدى احمدى جمعى محمّدى صلَّى اللَّه عليه و آله و سلَّم است بالاصاله و از براى كمّل و خلَّص اهل بيت او است بالتبعيّه ، ولى مؤمنان و مخلصان نيز نبايد از همهء مراتب آن چشم پوشيده ، قناعت كنند به اخلاص صورى عملى و خلوص ظاهرى فقهى ، زيرا كه وقوف در منازل از شاهكارهاى ابليس است كه به سر راه انسان و انسانيّت نشسته و او را با هر وسيله هست از عروج به كمالات و وصول به مدارج باز مىدارد . پس ، بايد همت را بزرگ كرده و اراده را قوّت داده بلكه اين نور الهى و لطيفهء ربّانيه از صورت به باطن و از ملك به ملكوت سرايت كند . و به هر مرتبه اى از اخلاص كه انسان نائل شود ، به همان اندازه در پناه حق رفته و حقيقت استعاذه متحقق شده و دست تصرف ديو پليد و شيطان از انسان كوتاه گردد .
پس ، اگر صورت ملكيّهء انسانيّه را براى خدا خالص كردى و جيوش ظاهريّهء دنياويّهء نفس را كه عبارت است از قواى متشتّته در ملك بدن به پناه حق بردى و اقاليم سبعهء ارضيّه را كه چشم و گوش و زبان و بطن و فرج و دست و پا است تطهير از قذارات معاصى نمودى و به تصرف ملائكة اللَّه كه جيوش الهيه‌اند دادى ، كم كم اين اقاليم حقّانى شود و به تصرف حق متصرف گردد تا آنجا كه خود نيز ملائكة اللَّه شود ، يا چون ملائكة اللَّه لا يَعْصوُنَ الله ما امَرَهُمْ وَيَفْعَلوُنَ ما يُؤْمَرُون 66 : 6 [1] گردد ، پس ، مرتبهء اولاى استعاذه صورت گيرد ، و شيطان و جيوشش از مملكت ظاهر كوچ كنند و به باطن رو آورند و به قواى ملكوتيّهء نفسانيّه هجوم كنند . از اين جهت كار سالك مشكلتر و سلوكش دقيقتر گردد ، و بايد قدم سيرش قويتر و مراقبتش كاملتر گردد و از مهالك نفسانيّه كه عجب و ريا و كبر و افتخار و غير آن است بايد به خداى متعال پناه برد ، و كم كم به تصفيهء باطن از كدورات معنويّه و قذارات باطنيّه اشتغال پيدا كند .

[1] - « خدا را در آنچه امرشان مىكند نافرمانى نمىكنند و آنچه را فرمان مىدهد انجام مىدهند » . . ( تحريم - 6 ) .

224