غليظ شيطانى در پس پردهء نسيان مانده ، تا معلوم شود كه يكى از مراتب مهجوريّت از قرآن و مهجور گذاشتن قرآن ، كه از همه شايد تأسّفش بيشتر است ، اين است . چنانچه در كريمهء شريفهء فرمايد : وَقالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ انَّ قَوْمى اتَّخَذُوا هذَا القُرآنَ مَهْجُورا 25 : 30 . [1] مهجور گذاردن قرآن مراتب بسيار و منازل بى شمار دارد كه به عمدهء آن شايد ما متّصف باشيم . آيا اگر ما اين صحيفهء الهيّه را مثلا جلدى پاكيزه و قيمتى نموديم و در وقت قرائت يا استخاره بوسيديم و به ديده نهاديم ، آن را مهجور نگذاشتيم ؟ آيا اگر غالب عمر خود را صرف در تجويد و جهات لغويّه و بيانيّه و بديعيّهء آن كرديم ، اين كتاب شريف را از مهجوريّت بيرون آورديم ؟ آيا اگر قرائات مختلفه و امثال آن را فرا گرفتيم ، از ننگ هجران از قرآن خلاصى پيدا كرديم ؟ آيا اگر وجوه اعجاز قرآن و فنون محسّنات آن را تعلَّم كرديم ، از شكايت رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله و سلم مستخلص شديم ؟ هيهات كه هيچ يك از اين امور مورد نظر قرآن و منزّل عظيم الشأن آن نيست . قرآن كتاب الهى است و در آن شئون الهيّت است ، قرآن حبل متّصل بين خالق و مخلوق است و به وسيلهء تعليمات آن بايد رابطهء معنويّه و ارتباط غيبى بين بندگان خدا و مربّى آنها پيدا شود ، از قرآن بايد علوم الهيّه و معارف لدنّيّه حاصل شود . رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله به حسب روايت كافى شريف فرموده : انّما العلم ثلاثة : آية محكمة ، و فريضة عادلة ، و سنّة قائمة . [2] قرآن شريف حامل اين علوم است ، اگر ما از قرآن اين علوم را فرا گرفتيم ، آن را مهجور نگذاشتيم . اگر دعوتهاى قرآن را پذيرفتيم و از قصّه هاى انبياء عليهم السلام كه مشحون از مواعظ و معارف و حكم است تعليمات گرفتيم ، اگر ما از مواعظ خداى تعالى و مواعظ انبياء و حكماء كه در

[1] - « و پيامبر گفت پروردگار من قوم من اين قرآن را متروك ساختند . » ( فرقان - 30 ) .
[2] - « همانا دانش سه گونه است : آيتى محكم ، فريضه اى عادله ، سنتى استوار . » اصول كافى ، ج 1 ، ص 37 ، « كتاب فضل العلم » ، « باب صفة العلم و فضله » ، حديث 1 . .

198