إسم الكتاب : آداب نماز ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 399)

اهتداء به عالم غيب و حيث راه نمايى به طرق سعادت و سلوك طريق معرفت و انسانيّت را به متعلَّم بفهماند . مفسّر وقتى « مقصد » از نزول را بما فهماند مفسر است ، نه « سبب » نزول به آن طور كه در تفاسير وارد است . در همين قصهء آدم و حوا و قضاياى آنها با ابليس از اوّل خلقت آنها تا ورود آنها در ارض ، كه حق تعالى مكرّر در كتاب خود ذكر فرموده ، چقدر معارف و مواعظ مذكور و مرموز است و ما را به چقدر از معايب نفس و اخلاق ابليسى و كمالات آن و معارف آدمى آشنا مىكند و ما از آن غافل هستيم .
بالجمله ، كتاب خدا كتاب معرفت و اخلاق و دعوت به سعادت و كمال است ، كتاب تفسير نيز بايد كتاب عرفانى اخلاقى و مبيّن جهات عرفانى و اخلاقى و ديگر جهات دعوت به سعادت آن باشد . مفسّرى كه از اين جهت غفلت كرده يا صرف نظر نموده يا اهمّيّت به آن نداده ، از مقصود قرآن و منظور اصلى انزال كتب و ارسال رسل غفلت ورزيده . و اين يك خطائى است كه قرنها است اين ملت را از استفاده از قرآن شريف محروم نموده و راه هدايت را به روى مردم مسدود كرده . ما بايد مقصود از تنزيل اين كتاب را قطع نظر از جهات عقلى برهانى ، كه خود به ما مقصد را مىفهماند ، از خود كتاب خدا اخذ كنيم . مصنّف كتاب مقصد خود را بهتر مىداند . اكنون به فرموده هاى اين مصنّف راجع به شئون قرآن نظر كنيم ، مىبينيم خود مىفرمايد : ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيه هُدىً لِلمُتَّقين 2 : 2 . [1] اين كتاب را كتاب هدايت خوانده .
مىبينيم در يك سورهء كوچك چندين مرتبه مىفرمايد : وَلَقَدْ يَسَّرْنا القُرآنَ لِلذّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِر 54 : 17 . [2] مىبينيم مىفرمايد : و انْزَلْنا الَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ الَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّروُن 16 : 44 . [3] مىفرمايد : كِتابٌ انْزَلناه اليْك مُبارَكٌ لِيَدَّبَّروُا آياتِه

[1] - « هيچ شكَّى در اين كتاب نيست و آن هدايت براى پرهيزكاران است . » ( بقره - 2 ) .
[2] - « ما قرآن را براى متذكر شدن آسان ساختيم ، آيا متذكر شونده اى هست ؟ » ( قمر - 17 ) .
[3] - « ما قرآن را ( يكباره ) به سوى تو نازل كرديم تا آنچه را كه ( تدريجا ) بر مردم فرستاده شده است براى آنها بيان كنى شايد آنان بينديشند . » ( نحل - 44 ) .

193