يوسف و عيسى و ملاقات موسى و خضر ، كه استفادات اهل معارف و رياضات و مجاهدات و ديگران هر يك با ديگرى فرق دارد . و در اين قسمت داخل است ، يا مقصدى مستقلّ است ، حكم و مواعظ ذات مقدّس حق ، كه هر جا مناسب شده خود به لسان قدرت بندگان را دعوت فرموده ، يا به معارف الهيّه و توحيد و تنزيه ، چون سورهء مباركهء « توحيد » و اواخر سورهء « حشر » و اوائل « حديد » ، و ديگر موارد كتاب شريف الهى . و اصحاب قلوب و سوابق حسنى را از اين قسمت حظوظى است بى شمار . مثلا ، اصحاب معارف از كريمهء مقدّسهء و مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِه مُهاجِرا الى الله وَرَسولِه ثُمَّ يُدْرِكْه المَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ اجْرُه عَلَى الله 4 : 100 [1] قرب نافله و فريضه را استفادت كنند ، در عين حال كه ديگران خروج به بدن و هجرت ، مثلا به مكه يا مدينه ، را مىفهمند . و يا دعوت فرموده به تهذيب نفوس و رياضات باطنيّه چون كريمهء شريفهء قَدْ افْلَحَ مَنْ زَكَّيها وَقَدْ خابَ مَنْ دَسّيها 91 : 9 - 10 . [2] إلى غير ذلك . و يا دعوت به عمل صالح است ، چنانچه معلوم است . و يا تحذير از مقابلات هر يك از اينها است . و در اين قسمت نيز داخل است حكم لقمانى و ديگر بزرگان و مؤمنين كه در موارد مختلفهء اين صحيفهء الهيّه مذكور است ، چون قضاياى اصحاب كهف .
و ديگر از مطالب اين صحيفهء نورانيّه ، بيان احوال كفّار و جاحدين و مخالفان با حقّ و حقيقت و معاندين با انبياء و اولياء عليهم السلام ، و بيان كيفيّت عواقب امور آنها و چگونگى بوار و هلاك آنها ، چون قضاياى فرعون و قارون و نمرود و شدّاد و اصحاب فيل ، و ديگر از كفره و فجره ، كه در هر يك از آنها موعظتها و حكم بلكه معارفى است براى اهلش . و در اين قسمت داخل است قضاياى ابليس ملعون . و در اين قسمت نيز داخل است - يا قسمتى مستقل است - قضاياى غزوات رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله ، كه در آنها نيز مطالب شريفه مذكور است ، كه يكى از آنها كيفيّت مجاهدات اصحاب

[1] - پاورقى 15 . .
[2] - « هر آينه رستگار شد كسى كه نفس را تزكيه كرد و زيان ديد كسى كه آن را تباه ساخت . » ( شمس - 9 ) .

189