پس ، بر انسان لازم است كه با تفكَّر در حال انبياء و اولياى كمّل صلوات اللَّه عليهم و تذكَّر مقامات آنها ، اين قذارت را از باطن قلب شستشو دهد ، و در هر حدّى كه هست به آن حدّ قانع نشود ، كه اين وقوف در حدود و قناعت از معارف از تلبيسات بزرگ ابليس و نفس امّاره است ، نعوذ باللَّه منهما . و چون اين رساله بر وفق ذوق عامّه نوشته مىشود از تطهيرات ثلاثهء اولياء خوددارى نمودم . و الحمد للَّه .
فصل دوم در اشاره به مراتب طهور است بدان كه انسان تا در عالم طبيعت و منزلگاه مادّهء هيولانى است ، در تحت تصرّفات جنود الهيّه و جنود ابليسيّه است . و جنود الهيّه جنود رحمت و سلامت و سعادت و نور و طهارت و كمال است ، و جنود ابليس در مقابل آنها است . و چون جهات ربوبيّه غلبه بر جهات ابليسيّه دارد ، در بدو فطرت انسان را نورانيّت و سلامت و سعادتى است فطرى الهى ، چنانچه در احاديث شريفه صراحتا و در كتاب شريف الهى اشارتا بيان آن شده . [1] و تا انسان در اين عالم است با قدم اختيار مىتواند خود را در تحت تصرّف يكى از آن دو قرار دهد .
پس ، اگر از اوّل فطرت تا آخر ابليس را در آن تصرّفى نبود ، انسان الهى لاهوتى است كه سر تا پايش نور و طهارت و سعادت است ، قلبش نور حقّ است و جز به حقّ توجّه نكند و قواى باطنه و ظاهره اش نورانى و طاهر است و جز حق در آنها تصرّف نكند ، ابليس را از آن حظَّى نباشد و جنود او را در او تصرّفى نبود . و همچون موجود شريفى طاهر مطلق و نور خالص است و ما تقدّم

[1] - از جمله آيهء شريفهء فَاَقِمْ وَجْهَكَ لِلدّينِ حَنيفاً فِطْرَةَ الله الَّتى فَطَرَ النّاسَ عَلَيْها . . . 30 : 30 ( روم - 30 ) . و رجوع شود به روايات بحار الانوار ، ج 3 ، ص 276 ، و ج 64 ، ص 130 . و التوحيد ، ص 328 ، باب 53 . .

59