اندازه آن به تخمين معلوم باشد مانند خيار و كدو و هندوانه و لازم نيست مانند ميوه آب افتاده و نزديك رسيدن باشد اما چيزهائى كه چند بار مىچينند بايد معين كنند يك چين يا چند چين و سبزى مانند يونجه و اسپرس و جعفرى و درختانى كه برگ آن مصرف دارد و از شاخه جدا مىكنند مانند برگ توت و چاى هم بايد معين كنند چند چين و اگر چين اول و دوم و غير آن از جهت مرغوبيت فرق دارند باز لازم است تعيين آن چه مىفروشند مثلا چين اول بهاره يا چند چين پس از آن و جائز است ميوه و سبزى را بفروشند و يك يا چند درخت استثنا كنند يا يك سهم مشاع مانند ثلث يا چهار يك براى فروشنده بگذارند يا شرط كنند مقدارى موزون براى وى و اگر آفتى رسد به همان نسبت از استثنا كم مىشود مگر آن كه درخت مشخص يا نخل مشخص را استثنا كرده باشد كه اگر سالم ماند خاص فروشنده است و اگر آفت تنها به آن يكى رسيد بر مشترى چيزى نيست .
جائز نيست همه كشت يا سبزى جاليز را به كسى واگذار كنند به مقدار معين از محصول همان جنس چون احتمال زياده و كم و ربا در آن هست و هم جائز نيست ميوه باغى را به كسى فروختن به مقدار معين از همان ميوه و در اصطلاح فقها محاقله

287