معدن ( 3 ) غواصى ( 4 ) گنج ( 5 ) سود تجارات و صناعات و هر گونه كسب . ( 6 ) مال حرام آميخته با حلال كه مقدار هر يك و صاحب آن معلوم نباشد ( 7 ) زمينى كه ذمى از مسلمان بخرد بقول بسيارى از علما و بعضى گويند در اصل اين گونه زمين خمس نيست بلكه در محصول آن دو برابر زكات است چون زمينهايى بود كه خراج نمىدادند و تنها زكات از آن گرفته مىشد و زكات از مسلمان گرفته مىشود نه از كافر پس اگر مالك مسلمان زمينش را به كافر مىفروخت بايد كافر هيچ ندهد نه زكات و نه خراج و كار بر مسلمان سختتر بود از كافر يكى از خلفا چنان ديد كه بر كافر سختتر كند گفت چون ذمى از مسلمان زمين بخرد بايد از او خمس گرفت و روايتى موافق با آنها آمده است يعنى از محصول آن دو برابر زكات بگيرند و شرح آن را در حاشيه وافى نوشته‌ايم .
نصاب خمس در معدن و گنج بيست دينار شرعى است و هر دينار هيجده نخود طلا و در غواصى يك دينار و در چهار قسم ديگر نصاب نيست .

125