علامه فرمود بهر دو بفروشد يعنى به مقدارى طلا و نقره با هم تا طلاى آن در مقابل نقره واقع شود و نقره در مقابل طلا و به نظر ما آلات ساخته كه وزن مجموع را بدانيم اگر بدانيم وزن طلا و نقره با هم مساوى است ناچار وزن هر يك را هم مىدانيم كه نصف مجموع است و اگر به طلاى تنها يا نقره تنها بفروشيم به شرط آن كه وزنش بيش از نصف مجموع باشد صحيح است و شايد مقصود علامه ره نيز همين بوده است « و يباع بهما يعنى بأيهما ارادا » بارى در دو جنس آميخته بهم بايد اندازه هر يك يك را جدا دانست و الا غرر است مثلا طلاى باردار كه ندانند عيار آن چند است فروختن غرر است و گندم و جو مخلوط كه ندانند جو و گندم هر يك چقدر است نيز غرر است مگر چيزهاى كه صورت مجموع جنس ديگرى محسوب است و ذاتا مرغوب باشد يا نامرغوب مانند طعام پخته و شربت و شيرينىها كه اجزاى آن منظور نيست .
اوراق بهادار در عصر ما اوراق بهادار كه اطلاق خريد و فروش بر آن مىكنند بسيار است مانند اسكناس و چك و سفته و تمبر پست و اسناد خزانه و بليط سفر و حواله اجناس و اجازه كار و غير آن و بسيارى از آنها حكايت از منفعت يا حقى مىكند مانند تمبر و بليط سفر و بعضى حكايت از مقدارى طلا يا نقره مىكند بواسطه يا بىواسطه مانند چك و اسكناس و بعضى اوراق خود مقصود به معامله است نه به اعتبار حكايت مانند تمبر باطله تاريخى كه به خود صورت و

280