و اگر عمدا پيش از آن ، كوچ نمايد يك قربانى بر او لازم شود . و نماز مغرب و عشا را جز در مشعر به جا نياورد ، و اگر تا يك چهارم از شب گذشته بتأخير افتد آن دو نماز را با هم به جا آورد [1] ، و آنگاه در مشعر توقف كرده به دعا بپردازد . و بر كسى كه اولين حج را به جا مىآورد : [ صروره [2] ] ، مستحب است بر زمين مشعر گام نهد [3] . و امام ، از مشعر خارج نشود مگر پس از طلوع آفتاب ، اما ديگران

[1] - مشعر ، يكى از مواضعى است كه جمع بين نماز مغرب و عشا در آن ، حتى بنا بقول اهل سنت كه تقديم و تأخير اين دو نماز را از وقت خاص خود جائز نمىدانند جائز است . مؤلف در نهايه ج 1 ص 256 مىگويد : « مغرب و عشا را جز در مزدلفه به جا نياورد و اگر چه از شب ربع يا ثلث آن ، بگذرد و اگر مانعى او را از رفتن به مزدلفه تا ثلث شب باز دارد جائز است نماز مغرب را در بين راه به جا آورد ، اما در حال اختيار ، اين عمل جائز نيست . و سزاوار است در مزدلفه بين اين دو نماز را با يك اذان و دو اقامه جمع كند و در بين آنها نافله نخواند بلكه نافلهء مغرب را به بعد از عشا به تاخير اندازد و اگر بين آن دو با نافله فاصله اندازد گناه كار نمىباشد ليكن افضل آنست كه اول گفتيم » . بنا بنقل مؤلف ، در خلاف ج 1 ص 454 ابو حنيفه نيز جمع بين اين دو نماز را در مزدلفه و تأخير آن را تا قبل از نصف و يا طلوع فجر لازم دانسته اما شافعى مىگويد اگر نماز مغرب را در وقت خود در عرفات و نماز عشا را در مزدلفه به جا آورد كفايت مىكند . و نيز ابو حنيفه جمع بين اين دو نماز را به يك اذان و يك اقامه ، مالك به دو اذان و دو اقامه ، شافعى جمع بين آن دو را در وقت مغرب ، به يك اذان و دو اقامه و در وقت عشا در فتواى قديم خود ، به يك اذان و دو اقامه ، و در جديد ، به دو اقامه بدون اذان و در املاء : اگر اميد اجتماع مردم را داشته باشد با اذان ، و گر نه بدون اذان ، لازم دانسته اند .
[2] - مرد صروره كسى است كه هنوز حج به جا نياورده يا ازدواج نكرده است . رك : قاموس .
[3] - مقصود اينست كه از مركوب خود پياده شود و پا بر زمين گذارد و لو اين كه كفش به پا داشته باشد .

351