شمالى بقعه مطهرهء علوى بفاصله كمى واقع بود و بعدا بنا به وصيت خود او تبديل به مسجد گرديده و هم اكنون به نام مسجد شيخ طوسى معروف است دفن گرديد . مدت توقف وى در نجف 12 سال ( از 448 تا 460 ) بوده است .
اين بود سر گذشت اجمالى شيخ طوسى و اينك بطور مشروح :
بنا بر آن چه گفته شد زندگى شيخ ، به حسب محل اقامت داراى سه مرحله بوده است :
1 - دوران تولد تا هجرت به بغداد : ( از سال 385 تا 408 ) .
2 - دوران اقامت در بغداد تا هجرت به نجف : ( از سال 408 تا 448 ) .
3 - دوران اقامت در نجف تا وفات : ( از سال 448 تا 460 ) .
1 - از تولد ، تا هجرت به بغداد اطلاعات ما از اين مرحله از حيات شيخ طوسى بر حسب مؤاخذ موجود ، ناچيز و بلكه صفر است . ترجمه نويسان قديم ، راجع به اين مرحله همين قدر نوشته اند كه در ماه رمضان 385 متولد و در سال 408 به بغداد هجرت كرد و فقط او را به طوس نسبت داده اند [1] و با اين اشارهء مبهم ما را در برابر پرسشهايى چند سر گردان گذارده اند : آيا ولادت وى در « طوس » اتفاق افتاده يا در جاى ديگر ؟ آيا اهل يكى از دو قصبهء بزرگ طوس « نوقان » كه بعدا به شهر عظيم مشهد تبديل گرديد و « طابران » : شهر طوس فعلى زادگاه و مدفن « فردوسى شاعر مشهور » بوده يا از قراء ديگر « طوس » ؟ . آيا خاندان وى اصلا اهل « طوس » و از طبقهء دانشمندان و رجال دين بوده اند ؟ . اساتيد و مشايخ وى در آن ديار چه كسانى بوده اند ؟ . در أثناء هجرت به بغداد در شهرهاى « نيشابور » ، « رى » و « قم » كه در آن هنگام دار العلم بوده است اقامت كرده و دانشى اندوخته ؟ به هيچيك از اين پرسشها نمىتوانيم پاسخ دهيم . آن چه مسلم است « شيخ طوسى » منسوب به « طوس » بوده است و قبل از ورود به « بغداد » آن اندازه

[1] نجاشى معاصر شيخ ، در رجال خود ص 316 فقط وى را بطوس نسبت داده و همچنين مؤلف در فهرست ص 188 و سائر آثار خويش . علامه : حلى در « خلاصة الأقوال » ص 148 مىگويد : . ولد قدس ا لله روحه في شهر رمضان سنة خمس و ثمانين و ثلاثمائة و قدم العراق في شهور سنة ثمان و أربعمائة . و چنان كه از اين عبارت پيداست علامه نيز محل تولد شيخ را معين نكرده است .

2