نايب گرفتن هم ندارد ، وجوب حج از او ساقط است ، ولى واجب است بعد از فوتش قضا شود در صورتى كه حج بر او مستقر بوده ، و اگر مستقر نبوده واجب نيست . و چنان كه متمكن از نايب گرفتن بوده و نايب نگرفت تا فوت نمود ، واجب است از قبل او قضايش به جا آورده شود .
مسأله 66 - اگر استنابت واجب شد ، و نايب نگرفت ، ولى شخصى تبرعا از قبل او حج به جا آورد ، كفايت نمىكند ، و نايب گرفتن بر خودش واجب است .
مسأله 67 - در نايب گرفتن كفايت مىكند كه از ميقات نايب بگيرد و واجب نيست از بلد خود نايب بگيرد .
مسأله 68 - كسى كه حج بر ذمه‌اش مستقر بوده ، اگر بعد از احرام در حرم بميرد كفايت از حجة الاسلام مىكند ، خواه حجش حج تمتع خواه قران خواه افراد باشد . و اگر فوتش در اثناى عمره تمتع بوده ، كفايت از حجش نيز مىنمايد ، و قضا از او واجب نيست و اگر قبل از آن بميرد قضا واجب مىشود ، هر چند فوتش بعد از احرام و قبل از دخول حرم يا بعد از دخول حرم بدون احرام باشد ، و ظاهر اين است كه اين حكم اختصاص به حجة الاسلام دارد ، پس در حجى كه به نذر يا افساد واجب شده جارى نمىشود ، بلكه در عمره مفرده نيز جارى نمىگردد . پس در هيچ يك از اينها حكم به اجزا نمىشود . و كسى كه بعد از احرام در حرم

35