عيبى ندارد ، خواه مفت و مجانى باشد خواه به اجاره ، و هم چنين در حج واجب در صورتى كه خودش معذور از مباشرت عمل باشد چنان كه گذشت . و در غير اين مورد نيابت از زنده جايز نيست و اما نيابت از مرده در هر حال و به هر نحو جايز است ، خواه نيابت تبرعا و مجانى باشد خواه به اجاره و خواه حج واجب باشد يا مستحب .
مسأله 108 - نيابت در صورتى صحيح است كه منوب عنه معين و مشخص باشد به هر نحوى كه شد و لازم نيست نامش بر زبان آورده شود اگر چه مستحب است ولى قصد نيابت لازم است .
مسأله 109 - همچنان كه نيابت به تبرع و اجاره صحيح است به جعاله و شرط ضمن عقد و مانند اينها نيز صحيح است . جعاله اين است كه شخصى به ديگرى بگويد اگر بجاى من يا فلان كس حج به جا آوردى ، فلان مبلغ را به تو مىدهم . شرط ضمن العقد اين است كه در ضمن عقد معامله ، مثلا فروش منزل يا مغازه ، شرط كند كه از قبل من يا فلان كس حج به جا بياورى .
مسأله 110 - كسى را كه در ترك بعضى از اعمال حج يا در به جا نياوردن آن به طور صحيح معذور باشد بنابر احتياط با تمكن از استيجار غير معذور نمىتوان اجير نمود ، بلكه اگر چنين شخصى تبرعا به نيابت ديگرى حج نمود ، اكتفا كردن به عملش مشكل است بلى اگر در به جا آوردن كارهاى كه بر محرم حرام

40