مستطيع بوده يا بعدا مستطيع شده ، بايد حج برود . و نذر مانع از حج نمىشود . و اگر نرفت حج بر او مستقر مىشود ، و بايد به نذر عمل كند . و اگر حج رفت تخلف نذر موجب كفاره نمىشود . ولى اگر حج نرفت و به نذر هم عمل نكرد كفاره نذر را بايد بدهد .
مسأله 31 - اگر رفتن حج موجب ترك واجب يا فعل حرامى مىشود ، بايد ملاحظه اهميت حج يا حرام و واجب را كرد ، اگر حج اهميتش بيشتر است بايد برود ، و الا نبايد برود . لكن اگر رفت و حرامى بجا آورد يا واجبى را ترك كرد ، معصيت كار است ولى حج او صحيح است .
مسأله 32 - اگر با اعتقاد به اين كه مستطيع نيست ، قصد حج استحبابى كند و بعد معلوم شود كه مستطيع بوده ، كفايت از حجة الاسلام نمىكند . مگر در صورتى كه قصد وظيفه فعليه را نموده باشد ، و اشتباها آن را بر حج استحبابى تطبيق كرده باشد .
مسأله 33 - اگر شخص ، زاد و راحله ندارد ، ولى به او گفته شد كه حج بجا آور و نفقه تو بر عهده من ، حج واجب مىشود و اين حج را بذلى مىگويند . و در آن رجوع به كفايت كه در ساير موارد از شرائط وجوب حج است ، شرط نيست . بلى اگر قبول بذل و رفتن به حج موجب اختلال در امور زندگى او شود ، واجب نيست .
مسأله 34 - اگر مالى كه براى حج كفايت مىكند را به او ببخشند براى اين كه حج بجا آورد ، بايد قبول كند و حج بجا آورد . و

16