نيست تأخير از سال استطاعت مگر آن كه بقدرى زياد باشد كه موجب حرج و مشقت در زندگانى شود .
مسأله 27 - شخص مستطيع اگر پول ندارد لكن ملك دارد ، بايد بفروشد و به حج برود ، اگر چه بواسطه مشترى نداشتن ، به كمتر از قيمت معمولى بفروشد . مگر آن كه فروش به اين نحو موجب حرج و مشقت براى او بشود .
مسأله 28 - كسانى كه كتب زياد دارند ، و محل احتياج آنها هم نيست ، و اگر زائد را بفروشند ، استطاعت مالى حاصل مىشود ، و ساير شرايط را نيز دارا مىباشند ، واجب است به حج بروند . بلكه اگر با كتب موقوفه و امثال آن رفع نياز آنان مىشود ، چنانچه اين گونه كتابها در معرض زوال نباشند ، و استفاده از آنها منافات با شأن او نداشته باشد ، و موجب حرج بر او هم نباشد ، و با فروش كتابهاى ملكى استطاعت حاصل مىشود ، چنين شخصى مستطيع است و حج بر او واجب است .
مسأله 29 - اگر شك كند ، مالى كه دارد به اندازه استطاعت هست يا نه ، احتياط واجب آن است كه تحقيق كند . و فرقى نيست در وجوب تحقيق ، بين آن كه مقدار مال خود را نداند يا مقدار مخارج حج را .
مسأله 30 - اگر نذر كند كه در روز عرفه كربلاى معلى يا يكى ديگر از مشاهد مشرفه را زيارت كند ، نذرش صحيح است . لكن اگر

15