فوت كرده ، در صورتى حج واجب نيست كه سال اول استطاعت او باشد . ( 1 ) [ 81 ] س - شخصى دارايى او قريب هفتصد و پنجاه هزار تومان از اصل ملك و خانه كه ارث از پدرش به او رسيده مىباشد به اضافه اين كه يك باب منزل مسكونى هم دارد ، اكنون كه نامبرده در اثر سانحه اى از دنيا رفته است داراى يك همسر و دو بچهء صغير مىباشد كه معاش آنان از درآمد همين املاك مذكور تأمين مىشود ، آيا شخص متوفى مستطيع بوده يا خير ؟ و در صورت وجوب حج آيا حج بلدى گرفته شود يا ميقاتى كفايت مىكند ؟ و آيا مىشود مخارج حج از كل تركه پرداخت گردد ؟
ج - چنانچه شخص متوفى در حال حيات خرج رفت و برگشت خود و عيالاتش ( 2 ) را داشته و در برگشتن هم درآمد لايق به حال خود و خانواده را داشته و مىتوانسته به مكَّه برود ( 3 ) و تأخير انداخته ، مستطيع بوده ، و چنانچه وصيت نكرده حج ميقاتى از اصل تركه خارج مىگردد . ( 4 ) [ 82 ] س - شخصى كه حج به جا آورده ، لكن چون امرار معاش او از وجوه و امثال آن بوده و آن زمان نيز متذكر مسألهء مربوط به عدم استطاعت چنين شخصى نشده و گمان كرده كه حج واجب خود را انجام داده است ، پس از آن و در حال استطاعت قطعى نيابتا حج به جا آورده است ، آيا حج نيابتى وى صحيح است يا بايد پس از انجام حج واجب مستقر خودش ، نيابت را

56