استطاعت افتاده ( 1 ) و حج بر او واجب نيست ولى براى دخول مكه بايد محرم شود و با انجام اعمال عمرهء مفرده و لو اضطرارى آن از احرام خارج مىشود ، و چنانچه سال اول استطاعت او نباشد و حج بر او مستقر شده اگر مأيوس از خوب شدن باشد بايد نايب بگيرد كه برايش عمره و حج تمتع انجام دهد و خودش براى دخول مكه محرم شود و عمرهء مفرده به طورى كه ذكر شد به جا آورد ، و چنانچه براى اين شخص انجام اعمال حج تمتع ممكن باشد و لو به نحو اضطرار و انجام اضطرارى اعمال ، لازم است محرم شود و هر مقدار از اعمال را كه مىتواند و لو با كمك گرفتن از ديگرى انجام دهد ، و هر مقدار را كه نمىتواند ، نايب بگيرد ولى در وقوفين ، گرفتن نايب كافى نيست .
[ 61 ] س - كسى كه احتمال مىدهد حجى كه در سالهاى قبل انجام داده صحيح نبوده يا مستطيع نبوده است و فعلا شرايط استطاعت را دارد و بخواهد احتياط كند ، حج را به چه نيتى به جا آورد ؟
ج - مىتواند قصد ما فى الذمه يعنى قصد امتثال مطلق امر متوجه به او را كند ( 2 ) و مىتواند قصد حجة الاسلام احتياطا نمايد .
[ 62 ] س - شخصى كه حج واجب خود را انجام داده است آيا مىتواند آن را بقصد ما فى الذمه اعاده كند ؟
ج - مانع ندارد ( 3 ) ولى اعادهء حج كفايت از اجزاء ( 4 ) - در صورت صحت حج سابق و بطلان

46