او انجام دهد ، ربا و حرام مىباشد .
( مسأله 2007 ) : اگر كسى كه مقدار كمتر را مىدهد چيزى علاوه كند ، مثلا يك من گندم و يك دستمال را به يك من و نيم گندم بفروشد ، اشكال ندارد ، و همچنين است اگر از هر دو طرف چيزى زياد كنند ، مانند اين كه يك من گندم و يك دستمال را به يك من و نيم گندم و يا با يك دستمال بفروشد . ولى چنانچه يك من گندم و يك دستمال از نظر قيمت از يك من و نيم گندم و يك دستمال كمتر باشد به جهت مساوى بودن قيمت دستمال محل اشكال است ، زيرا زيادى نيم من تدارك نشده ، به خصوص اگر به ذمه بفروشد يا مدت هم داشته باشد .
( مسأله 2008 ) : جنسى را كه در غالب شهرها با وزن يا پيمانه مىفروشند و در برخى شهرها با شماره معامله مىكنند ، احتياط لازم است كه آن جنس را به زيادتر از آن نفروشند ، و چنانچه شهرها مختلف باشند و چنين غلبه اى در بين نباشد حكم آن در هر شهرى بر طبق معمول آن شهر است .
( مسأله 2009 ) : اگر چيزى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد از يك جنس نباشد زيادى گرفتن اشكال ندارد ، پس اگر يك من برنج بفروشد و دو من گندم بگيرد معامله صحيح است .
( مسأله 2010 ) : جنسى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد ، اگر از يك چيز عمل آمده باشد ، بايد در معامله زيادى نگيرد ، مثلا اگر يك من روغن گاو بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير گاو بگيرد ، ربا و حرام است ، و هم چنين است اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس آن معامله كند نمىتواند زيادى بگيرد .
( مسأله 2011 ) : جو و گندم در ربا يك جنس شمرده مىشود ، پس اگر مثلا يك من گندم بدهد و يك من و پنج سير جو بگيرد ، ربا و حرام است ، و نيز اگر مثلا ده من جو بخرد كه سر خرمن ده من گندم بدهد ، چون جو را نقد گرفته و پس از مدتى گندم را مىدهد ، مانند آن است كه زيادى گرفته و حرام مىباشد .
( مسأله 2012 ) : اگر چيزى را كه مانند پارچه با متر و ذرع مىفروشند ، يا چيزى را كه مانند گردو و تخم مرغ با شماره معامله مىكنند ، بفروشد و زيادتر

361