و احتمال مىدهد قصد مالك اين بوده كه به غير بدهد ، بنابر احتياط لازم خودش بر ندارد .
( مسأله 1920 ) : فقيرى كه شتر و گاو و گوسفند و طلا و نقره را بابت زكات گرفته ، و شرطهاى وجوب زكات در آنها جمع گشته ، بايد زكات آنها را بدهد .
( مسأله 1921 ) : اگر دو نفر در مالى كه زكات آن واجب شده با هم شريك باشند و يكى از آنان زكات قسمت خود را بدهد سپس مال را تقسيم كنند ، چنانچه بداند شريكش زكات قسمت خود را نداده و بعدا نيز نمىدهد تصرف او در سهم خودش هم اشكال دارد ، مگر اين كه زكات شريك را تبرعى با اذن او و در صورت امتناع با اذن حاكم بدهد .
( مسأله 1922 ) : كسى كه خمس يا زكات بدهكار است و كفاره و نذر و مانند اينها هم بر او واجب است و قرض هم دارد ، چنانچه نتواند همه آنها را بدهد ، اگر مالى كه خمس يا زكات آن واجب شده از بين نرفته باشد ، بايد خمس و زكات را بدهد ، و اگر از بين رفته باشد احتياط كند به اداء قرضى كه وقت پرداخت آن رسيده و طلبكار نيز مطالبه مىنمايد ، و خمس را مقدم بدارد ، سپس زكات ، و سپس به نذر عمل كند .
( مسأله 1923 ) : كسى كه خمس يا زكات بدهكار است وحجة الاسلام بر او واجب است و قرض هم دارد ، اگر بميرد و مال او براى همه آنها كافى نباشد ، چنانچه مالى كه خمس و زكات آن واجب شده ، از بين نرفته باشد ، بايد خمس يا زكات را بدهند ، و در بقيه مالش چنانچه قرض مقدم بر وجوب حج بوده آن را مقدم بدارند . و اگر مالى كه خمس و زكات آن واجب شده از بين رفته باشد ، بايد مال او را صرف حج بنمايند ، و چنانچه چيزى باقى باشد به خمس و زكات و قرض قسمت كنند .
( مسأله 1924 ) : كسى كه مشغول تحصيل علم است و اگر تحصيل نكند مىتواند براى معاش خود كسب كند ، چنانچه تحصيل آن علم ، واجب باشد مىتوان به او زكات داد ، و اگر تحصيل آن علم مستحب باشد ، زكات دادن به او

342