زكات از مهمترين واجبات الهى است كه خداوند از اموال ثروتمندان براى فقرا و كارهاى خير تعيين كرده است ، و در قرآن مجيد پيوسته پس از دستور به نماز مورد امر قرار گرفته است .
زكات در لغت به معنى فزونى و رشد و نمو ، و نيز به معنى تطهير و پاكيزگى است . چنان كه پرداخت زكات مايه بركت و فزونى خير ، و پاكيزگى مال از پليدى است . در احاديث معتبره تأكيد شده كه : خداوند به مقدارى كه براى فقرا كفايت مىكرده در اموال ثروتمندان زكات را واجب ساخته ، و اگر همه زكات خود را به طور صحيح بپردازند ، هيچ فقيرى باقى نخواهد ماند ، و اگر فقرا صدمه مىبينند از جهت كسانى است كه حقوق آنها را نمىدهند ، و در دستور زكات نقصى نيست .
و در بعضى از روايات آمده كه : مانع زكات مسلمان نيست . و امام صادق ( عليه السلام ) فرمودند : هيچ مال و ثروتى در خشكى يا دريا ضايع نگردد مگر به منع زكات . و نيز فرمودند : هر گاه حضرت قائم - عجل الله فرجه الشريف - به پا خيزد ، مانع الزكات را مىگيرد و گردن مىزند . و عذابهاى اخروى بسى سخت تر است .
مسائل زكات چيزهائى كه در آن زكات واجب مىشود ( مسأله 1793 ) : زكات در نه چيز واجب است :
اول : گندم . دوم : جو . سوم : خرما .
چهارم : كشمش . پنجم : طلا . ششم : نقره .
هفتم : شتر . هشتم : گاو . نهم : گوسفند .
و مالك يكى از اين نه چيز با شرايطى كه مىآيد ، بايد مقدار معين شده را ، به يكى از مصرفهائى كه دستور داده اند برساند .

319