( مسأله 1616 ) : اگر روزه دار دروغى را به خدا و پيغمبر ( صلى الله عليه وآله ) عمدى نسبت دهد ، بنابر احتياط ، كفاره جمع كه تفصيل آن در مسأله پيش گذشت بر او واجب مىشود .
( مسأله 1617 ) : روزه دارى كه در يك روز ماه رمضان چند بار جماع كرده براى هر بار يك كفاره بر او واجب است ، و ظاهر اين است كه استمناء نيز حكم جماع را دارد ، و نيز - نعوذ بالله - اگر جماع او حرام باشد براى هر بار يك كفاره جمع بر او واجب مىشود .
( مسأله 1618 ) : اگر روزه دار در يك روز ماه رمضان چند بار غير جماع و استمناء ، كار ديگرى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد ، براى همه آنها يك كفاره كافى است .
( مسأله 1619 ) : روزه دارى كه غير از جماع و استمناء مبطل روزه انجام دهد ، سپس با حلال خود جماع نمايد ; بنابر احتياط براى هر كدام يك كفاره واجب مىشود .
( مسأله 1620 ) : روزه دارى كه غير از جماع و استمناء مبطل روزه كه حلال باشد ، انجام داده ، سپس مبطل روزه اى كه حرام است غير از جماع و استمناء انجام دهد ، يك كفاره كافى است ولى بنابر احتياط كفاره جمع هم بدهد ، مانند اين كه ابتداء آب نوشيده سپس غذاى حرامى بخورد .
( مسأله 1621 ) : روزه دارى كه آروغ زده و چيزى در دهانش آمده است چنانچه عمدى آن را فرو دهد ، روزه اش باطل است ، و بايد قضاى آن را بگيرد و كفاره هم بر او واجب مىشود . و اگر خوردن آن چيز حرام باشد ، و عمدى آن را فرو برد ، بايد قضاى آن روزه را بگيرد ، و كفاره جمع بدهد ; مانند اين كه هنگام آروغ زدن خون يا غذائى كه از صورت غذا بودن خارج شده در دهانش بيايد .
( مسأله 1622 ) : كسى كه نذر كرده كه روز معينى را روزه بگيرد ، چنانچه در آن روز عمدى روزه خود را باطل سازد ، بايد كفاره حنث نذر بدهد ، و بنابر احوط كفاره افطار روزه را هم بدهد ، يعنى بنده اى آزاد كند يا دو ماه روزه بگيرد و يا

289