( مسأله 1156 ) : كسى كه در يك چيز نماز زياد شك مىكند ، چنانچه در چيزهاى ديگر نماز شك كند ، بايد به دستور آن عمل نمايد ، مثلا كسى كه زياد شك مىكند سجده كرده يا نه اگر در بجا آوردن ركوع شك كند ، بايد به دستور آن رفتار نمايد ، يعنى اگر به سجده نرفته ركوع كند ، و اگر به سجده رفته اعتنا نكند .
( مسأله 1157 ) : كسى كه در نماز مخصوصى - مانند نماز ظهر - زياد شك مىكند ، اگر در نماز ديگر - مانند نماز عصر - شك كند ، بايد به دستور شك رفتار نمايد .
( مسأله 1158 ) : كسى كه تنها وقتى در جاى مشخصى نماز مىخواند زياد شك مىكند ، اگر در غير آنجا نماز بخواند و شكى براى او پيش آيد ، بايد به دستور شك عمل نمايد .
( مسأله 1159 ) : كسى كه شك دارد كثير الشك شده يا نه ، بايد به دستور شك عمل نمايد . و كثير الشك تا وقتى يقين نكند كه به حال معمولى مردم برگشته ، نبايد به شك خود اعتنا كند .
( مسأله 1160 ) : هر گاه كثير الشك در بجا آوردن ركنى شك كرد و اعتنا ننمود ، بعد يادش آمد كه آن را بجا نياورده ، چنانچه مشغول ركن بعد نشده ، بايد آن را بجا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر شك كند ركوع كرده يا نه ، و اعتنا نكند ، چنانچه پيش از سجده دوم يادش بيايد كه ركوع نكرده است بايد برگردد و ركوع كند ، سپس دو سجده را بجا آورد ، و پس از نماز دو سجده سهو براى زيادى يك سجده انجام دهد . ولى اگر در سجده دوم يادش بيايد ، نمازش باطل است .
( مسأله 1161 ) : كثير الشك هر گاه شك كند چيزى را كه ركن نيست بجا آورده يا نه ، و اعتنا نكند ، سپس يادش آمد كه آن را بجا نياورده ، چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته ، بايد آن را بجا آورد ، و اگر از محل آن گذشته نمازش صحيح است ، ولى بايد پس از نماز چنانچه قضا دارد آن را قضا كند و دو سجده سهو كند ، مثلا اگر شك كند كه حمد خوانده يا نه ، و اعتنا نكند ، چنانچه در قنوت

212