( مسأله 1800 ) : اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر ، و طلا و نقره در مقدارى از سال مست يا بيهوش گردد ، زكات از او ساقط نمىشود ، و هم چنين است اگر موقع واجب شدن زكات گندم و جو و خرما و كشمش مست يا بيهوش باشد .
( مسأله 1801 ) : مال غصب شده اى كه صاحب آن نمىتواند در آن تصرف كند زكات ندارد ، و اگر به صاحبش برگشت احتياط واجب آن است زكات بدهد .
( مسأله 1802 ) : اگر طلا و نقره يا چيز ديگرى را كه زكات در آن واجب است قرض كند و يك سال نزد او بماند ، بايد زكات آن را بدهد ، و بر كسى كه قرض داده چيزى واجب نيست .
زكات گندم و جو و خرما و كشمش ( مسأله 1803 ) : زكات گندم و جو و خرما و كشمش ، هنگامى واجب مىشود كه به مقدار نصاب برسند و نصاب آنها به من معروف به شاهى ( 144 ) من ( 45 ) مثقال كم ، و به من تبريز ( 288 ) من ( 45 ) مثقال كم است ، كه به گفته بعضى :
تقريبا ( 848 ) كيلوگرم مىشود و بعضى هم كمتر گفته اند .
( مسأله 1804 ) : اگر پيش از دادن زكات از انگور و خرما و جو و گندمى كه زكات آنها واجب شده خود و عائله اش بخورند ، چنانچه بيش از مقدار متعارف باشد ، يا مثلا به فقير به غير عنوان زكات بدهد ، بايد زكات مقدارى را كه مصرف كرده بدهد .
( مسأله 1805 ) : پس از واجب شدن زكات گندم و جو و خرما و انگور ، مالك آن بميرد ، بايد مقدار زكات را از مال او بدهند ، ولى اگر پيش از واجب شدن زكات بميرد ، هر يك از ورثه كه سهم او به اندازه نصاب است بايد زكات سهم خود را بدهد .
( مسأله 1806 ) : اگر پس از مالك شدن درخت خرما و انگور يا زراعت گندم و جو زكات آنها واجب شود بايد زكات آن را بدهد ، مانند اين كه خرما در ملك او زرد يا سرخ گردد .

321