ج - در صورت مفروضه اگر روزه گرفتن در تابستان مضر به حال او باشد و سبب مريض شدن شود مىتواند قضاى آن را در پائيز يا زمستان بگيرد و چنانچه قبل از رسيدن رمضان بعد ، قضاى آن را گرفتن كفاره ندارد و اگر تا رمضان بعد قضاى آن را بجا نياورد بايد براى هر روز يك مد كفاره بدهد .
س 89 - شخصى تقريبا نه سال پيش از اين ، طورى فقير بوده كه اگر كارگرى نمىكرده عائله‌اش گرسنه مىمانده و از بيچارگى در ماه رمضان روزه خود را مىخورده و به عمله‌گى مىرفته حال چند سال است كه غنى شده و هر سال هم حساب نموده و وجوهات خود را داده مستدعى است بطور روشن تكليف اين شخص را معين بفرمائيد وجوهاتى كه تا به حال داده چطور است و بعد از اين چه كند ؟ .
ج - در فرض سؤال چنانچه شما مازادى در آخر سال از كار كرد خود داشته و خمس آن را به اهلش پرداخته‌ايد ذمه شما از بابت خمس برىء شده و اما نسبت به خوردن روزه اگر واقعا چنين بوده كه اگر روزه مىگرفتيد قادر به كار نبوديد و با كار نكردن عائله شما گرسنه مىماندند و چاره‌اى جز افطار و كار كردن و اداره عائله نداشته‌ايد در اين صورت بعيد نيست كه فقط قضاى روزه بر شما واجب باشد و كفاره واجب نباشد و در غير اين صورت كفاره هر روزى شصت مد طعام بر ذمه شما آمده كه به شصت فقير بايد داده شود و توبه نمائيد .
س 90 - روزه گرفتن در هواى گرم تابستان در ماه مبارك رمضان بطورى كه قدرت و توانائى را از انسان سلب مىكند واجب است يا نه ؟ .
ج - اگر روزه مضر به بدن باشد واجب نيست و لكن مجرد ضعف و كم نور شدن چشم مثلا كه بعد از يكى دو ساعت از وقتى كه افطار مىكند بطور كلى عوارض آن بر طرف مىشود ضرر ، محسوب نيست .
س 91 - اگر شخص با روزه گرفتن ماه رمضان به هيچ وجه نتواند كسب معاش كند و اگر بخواهد روزه بگيرد يا بايد دست به گدائى بزند و يا عائله‌اش گرسنه بمانند آيا روزه از وى ساقط است يا نه ؟ .
ج - واجب است روزه را بگيرد مگر آن كه حرجى باشد كه ساقط مىگردد .
بلى در صورتى كه خوف از مرض داشته باشد روزه ، واجب نيست .

282